رویدادی مقدس به نام “عروسی مقدس” به “شب‌های مستند” رسید/ خاطرات متفاوت فرهاد ورهرام

در برنامه “شب‌های مستند” نگارخانه سینمای ایران، اثر سینمایی “عروسی مقدس” به نمایش درآمد. در این برنامه، فرهاد ورهرام و پروین ثقه‌الاسلام به همراه کارگردان و پژوهشگر میراث فرهنگی حضور داشتند. ورهرام در خصوص روند پژوهش مستند مردم‌نگاری “عروسی مقدس” توضیحاتی ارائه کرد و به ضرورت حفظ و ادامه رسوم در حال منسوخ شدن اشاره کرد. او بیان کرد که مراسمی که در اثر سینمایی مشاهده می‌شود اکنون وجود ندارد و دیگر به همان شکل قبلی خود وجود ندارد. در ادامه، ورود زیاد گردشگران و عکاسان باعث شده بزرگان روستا این مراسم را برگزار نکنند. همچنین، ورهرام بیان کرد که این اثر سینمایی مانند یک اثر نگارخانه‌ای است و محققان می‌توانند از آن استفاده کنند. به علاوه، در جلسه حاضر، پرسشی مطرح شد که چرا زنان در مراسم برگزار شده در اثر سینمایی حضور کم‌رنگی داشتند و ورهرام پاسخ داد که در بسیاری از مراسم آیینی خانم‌ها نقش پررنگی ندارند. در پایان، پروین ثقه‌الاسلام درباره نقش نگارخانه‌ها در ساخت اثر سینمایی‌های مستند و نقش نگارخانه ملی و آبگینه در ساخت و ساز این آثار صحبت کرد. همچنین، ارد عطارپور و مهدی آزادی نیز نظرات خود را درباره اثر سینمایی‌های فرهاد ورهرام به اشتراک گذاشتند. برنامه “شب‌های مستند نگارخانه سینمای ایران” با همکاری انجمن صنفی تهیه کنندگان مستند سینمای ایران هر هفته در سالن فردوس برگزار می‌شود.

به گزارش دیجیاتور به نقل از روابط‌عمومی نگارخانه هنر هفتم، در ادامه برنامه «شب‌های مستند» نگارخانه سینمای ایران، اثر سینمایی «عروسی مقدس» با حضور فرهاد ورهرام، کارگردان و پروین ثقه‌الاسلام استاد موسسه آموزش عالی و پژوهشگر میراث فرهنگی عصر روز سه شنبه پنجم دی نمایش داده شد.

فرهاد ورهرام بعد از نمایش اثر سینمایی ضمن ارایه خاطراتی درباره روند پژوهش مستند مردم‌نگاری «عروسی مقدس» درباره ضرورت حفظ و ادامه‌دار بودن رسوم‌ها در زمان حال که رفته‌رفته در حال منسوخ‌شدن است، گفت: مراسمی که در اثر سینمایی «عروس مقدس» شاهد آن بودید، دیگر به این شکل وجود ندارد. در این روستا، ساختمان‌ها و کوه‌ها برای ساخت خانه‌های تازه تخریب شده‌اند. همچنین ورود زیاد گردشگران و عکاسان باعث شده بزرگان روستا دیگر این مراسم را برگزار نکنند.

ورهرام با بیان اینکه فیلمی را بعد از ۳۰ سال ساختم که دیگر شباهتی به شکل سابق خود در اورامان ندارد، تصریح کرد: در فصل بهار مراسمی در این خطه برگزار می‌شد که طی آن، دامداران به بدرقه اولین گروهی می‌پرداختند که به ییلاق می‌رفتند اما امروزه این ۲ مراسم کهن با یکدیگر ترکیب شده و دیگر شکل سابق خود را ندارند. بنابراین این اثر سینمایی مانند اشیا یک نگارخانه به حساب می‌آید و محققان می‌توانند از آن استفاده کنند.

این کارگردان پیشگام سینمای مستند در این بخش از نشست بود که با روایت خاطراتی از مستندهایی که درباره میراث و اداب مردم ایران زمین ساخته، در پاسخ به پرسش یکی از حاضران در جلسه مبنی بر چرایی حضور کم‌رنگ زنان در مراسم و آیین های به نمایش درآمده اثر سینمایی «عروسی مقدس» گفت: زنان در این مراسم به جز پختن نان نقشی ندارند. اصولاً در بسیاری از مراسم‌های آیینی ما، خانم‌ها نقش پررنگی ندارند.

وی درباره دلیل مرمت‌نشدن این اثر گفت: من تنها کارگردان اثر سینمایی هستم و مالک آن، وزارت علوم اتریش است. البته نسخه‌ای از اثر سینمایی را در اختیار فیلمخانه ملی ایران گذاشتم تا جزو سندهای آن باشد. «عروسی مقدس» یک اثر سینمایی مردم‌شناسی است و بارها دیده شده و در جشنواره‌های مختلف تخصصی حوزه مردم شناسی در کشورهای آلمان، هلند، کانادا، نروژ ‌ حضور داشته است.

وی افزود: «عروسی مقدس» یک اثر سینمایی مردم‌شناسی است و ما حق نداریم در چنین آثاری صدا را از جای دیگر وارد کرده یا از هنر صوتی استفاده کنیم و نباید دست به تحلیل زده و برای مردم از صفت استفاده کنیم. اثر سینمایی «تاراز» که مالک آن هستم، در حال بازسازی است و از این بابت خوشحالم اما اگر این اتفاق هم نمی‌افتاد، نگاتیو زیبایی‌هایی دارد که برای من جذاب است. این نکته را هم بگویم که «عروسی مقدس» آخرین اثری بود که هوشنگ آزادی‌ور، گفتار آن را برعهده داشت.

در ادامه پروین ثقه‌الاسلام درباره نقش نگارخانه‌ها در ساخت چنین اثر سینمایی‌هایی گفت: ما وظیفه داریم علاوه بر تشویق مردم به بازدید از نگارخانه‌ها، از داشته‌های میراثی خود استفاده کرده و آن را در اختیار مستند سازان قرار دهیم. در مجموعه کاخ گلستان آلبوم خانه و مراکز اسناد از مراکزی هستند که جذابیت زیادی برای ساخت اثر سینمایی‌های مستند دارند. نگارخانه‌های ما نظیر نگارخانه ملی و آبگینه پتانسیل لازم را دارند تا به شکل‌های مختلف در چنین آثاری مورد توجه قرار گیرند. نگارخانه مکانی است که باید داشته‌های خود را در دید مردم قرار دهد. ما در آن مقطع تلاش می‌کردیم دانشجویان آثار خلاقانه خصوصا هنرجویان رشته‌های هنر هفتم و نقاشی را جلب کنیم و از آن‌ها بخواهیم آثاری را درباره این نگارخانه ساخت و ساز کنند. امیدوارم چنین روندی همچنان ادامه دار باشد.

این پژوهشگر در ادامه صحبت هایش ضمن اشاره به رسالت مهم نگارخانه ها در حوزه جذب مخاطب، درباره علت ماندگاری مستندهای مردم نگارهم اظهار کرد: در این رابطه قدرت کارگردانی سازنده این آثار، نقش مهمی دارد. اگر اثر سینمایی را کارگردانی با عشق و علاقه نساخته باشد، ماندگار نخواهد بود. پس باید به دنبال ماندگاری یک اثر برای سال‌های طولانی بود. در این زمینه هم می‌توان با ابتدایی‌ترین وسایل فیلمبرداری، اثر ماندگاری را ساخت و ساز کرد. عشقی که کارگردان برای ساخت اثر سینمایی خود می‌گذارد، نسبت به مسائل تکنیکی امر مهم‌تری به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: از نظر من در اثر سینمایی مستند تنها ابژه، تکنیک کارگردانی و تدوین مهم نیستند و عشق کارگردان به سوژه است که اهمیت دارد. اثر سینمایی‌های آقای ورهرام سرشار از عشقی اینچنین است. اگر اثر سینمایی فقط برای فروش یا تشویق ساخته شود، تاثیر زیادی نخواهد داشت. گاهی نیز موضوع اثر سینمایی برای فیلمساز مقدس می‌شود و این نکته بسیار مهم است.

در ادامه ارد عطارپور از مستندسازان شناخته‌شده کشورمان و مهدی آزادی صدابردار مستند «عروس مقدس» به ارائه نقطه نظراتشان درباره اثر سینمایی‌های فرهاد ورهرام پرداختند.

برنامه «شب‌های مستند نگارخانه سینمای ایران» با همکاری انجمن صنفی تهیه‌کنندگان مستند سینمای ایران، سه شنبه هر هفته ساعت ۱۷ در سالن فردوس برگزار می‌شود.

اثر سینمایی «عروسی مقدس» در نمایش برنامه «شب‌های مستند» نگارخانه سینمای ایران به نمایش درآمد. در این اثر سینمایی، فرهاد ورهرام و پروین ثقه‌الاسلام حضور داشتند. ورهرام در خاطرات خود در مورد مردم‌نگاری اثر سینمایی «عروسی مقدس» تأکید کرد که این مراسم همچنان برگزار نمی‌شود. ورود گردشگران و عکاسان باعث شده بزرگان روستا این مراسم را لغو کنند. او همچنین اشاره کرد که اثر سینمایی «عروسی مقدس» آخرین آثار هوشنگ آزادی‌ور است. در پایان، پژوهشگران و مستندسازان توصیه کردند که از داشته‌های میراث فرهنگی استفاده کنند و این نگارخانه‌ها را برای ساخت اثر سینمایی‌های مستند مورد استفاده قرار دهند.