حمایت ویژه از اجرای ۳۲۰ طرح دانش بنیان در تمامی استان‌های کشور

به گفته دیجیاتور، رئیس مرکز سازماندهی طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و دانش مالی دانش‌بنیان ریاست جمهوری اظهار داشته که هدف اصلی از طرح حمایت از ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در حوزه‌های تخصصی، فراهم کردن شرایطی برای رشد ایده‌هایی است که امکان تجاری‌سازی دارد و در صورت حمایت می‌تواند به محصولی تبدیل شود که دارای بازار قطعی است. این طرح در سه بخش در حال اجراست و اولویت با حمایت از نیازهای استان‌های محروم خواهد بود. تاکنون حدود ۲۰ طرح از سوی اساتید دانشگاهی، حدود ۱۵ طرح از شرکت‌های فناور و نوآور و ۳۰ طرح از کارگزار استانی دریافت شده است، و قرار است ۳۲۰ طرح پیش‌بینی‌شده در ۳۱ استان کشور را فراهم کنند.

به گزارش دیجیاتور به نقل از معاونت علمی، فناوری و دانش مالی دانش بنیان ریاست جمهوری، میثم فرج‌اللهی، رئیس مرکز سازماندهی طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و دانش مالی دانش‌بنیان ریاست جمهوری با اشاره به اهداف و جزئیات اجرای این طرح حمایتی گفت: هدف اصلی از ایجاد طرح حمایت از ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در حوزه‌های تخصصی (شرکت‌های زایشی)، فراهم کردن شرایطی برای رشد ایده‌هایی است که امکان تجاری‌سازی دارد و در صورت حمایت می‌تواند به محصولی تبدیل شود که دارای بازار قطعی است.

فرج‌اللهی در این رابطه توضیح می‌دهد: پروژه‌های مورد حمایت در این طرح باید دارای دو ویژگی باشد؛ اول این که همان‌طور که اشاره شد، بازار دقیق و مشخصی داشته باشد. دوم این که برنامه‌ریزی مالی مورد نیاز برای رسیدن به نمونه اولیه آنها متناسب با حمایت معاونت علمی و فناوری باشد. یعنی طرح بزرگی نباشد که برای تجاری‌سازی به ده‌ها میلیارد سرمایه نیاز داشته باشد.

به گفته رئیس مرکز سازماندهی طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری، میزان حمایت در نظر گرفته شده برای هسته‌های فناور در این طرح، حداکثر یک میلیارد تومان خواهد بود و هسته فناور هم باید بتواند تقریباً به همین میزان تأمین سرمایه کند؛ بنابراین اگر طرحی باحدود دو تا سه میلیارد تومان بتواند به مرحله ساخت و ساز یاحداقل ساخت و ساز نمونه اولیه باکیفیت و آماده مذاکره تجاری برسد، می‌تواند برای دریافت این حمایت اقدام کند.

یک تیر و سه نشان

این طرح در سه بخش در حال اجراست. در بخش اول هدف افراد متخصص و دانشگاهی است که به‌خوبی نیاز بازار را شناسایی کرده‌اند و توانمندی کافی برای پاسخ به آن را دارند.

فرج‌اللهی در این‌خصوص می‌گوید: درحالت اول صاحب ایده از اساتید موسسه آموزش عالی یا گروهی از دانشجویان هستند که پژوهش‌هایی را حول محصولی که در کشور مابه‌ازا ندارد یا با بازرگانی بین‌الملل تأمین می‌شود، شکل داده‌اند و برای تبدیل شدن نتایج پژوهش به محصول، نیاز به حمایت دارند. در این حالت ایده‌های ارسالی، بررسی شده و ایده‌هایی که بازار مشخص و تضمین‌شده‌ای داشته باشد، مورد حمایت قرار می‌گیرد. دربخش دوم شرکت‌های فناور، نوآور و دانش‌بنیان‌های بزرگی هدف قرار گرفته‌اند که در حال حاضر قطعه خاصی را برای ساخت و ساز محصول از خارج از کشور وارد می‌کنند و با تشکیل هسته تحقیق و توسعه‌ای برای ساخت و ساز بومی آن قطعه ذیل شرکت‌شان می‌توانند نیاز خود را به بازرگانی بین‌الملل قطعه تأمین کنند یا حتی به شرکت‌های دیگری هم بفروشند.

به گفته فرج‌اللهی، این هسته فناور شکل‌گرفته، می‌تواند در ادامه به شرکت دانش‌بنیان نوپایی تبدیل شود که زیرمجموعه شرکت فناور اصلی است و خریدار محصولش هم شرکت اصلی یا حتی شرکت‌های صنعتی دیگر هستند.

وی تصریح کرد: در این راستا جلسات متعددی را با شرکت‌های نوآور و فناور مختلف زیست‌بوم برگزار کرده‌ایم تا آنها را با این امکان حمایتی جدید آشنا کنیم و تشویق‌شان کنیم که هسته‌های فناور کوچک‌تری را برای تأمین نیازهای خود به شکل شرکت‌های دانش‌بنیان زایشی توسعه دهند تا بتوانند بهره‌مندی حداکثری از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری در راستای پاسخ به نیازهای فناورانه کشور داشته باشند. ئدر بخش سوم این طرح، هدف، حل مسائل استان‌های مختلف کشور است؛ به این ترتیب اگر این طرح به‌درستی اجرا شود، زمینه خوبی برای توسعه زیست‌بوم فناوری و پیشرفت در استان‌های مختلف کشور فراهم می‌شود که می‌تواند در کاهش نرخ مهاجرت به کلانشهرها نیز مؤثر باشد.

رئیس مرکز سازماندهی طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری در این‌خصوص گفت: برای این منظور معاونت علمی و فناوری و دانش مالی دانش‌بنیان ریاست جمهوری در همکاری با کارگزار – که با تشکیل کارگروه‌های استانی رصد دقیقی به نیازهای استان‌های سراسر کشور داشته است – اقدام به راه‌اندازی بخش استانی طرح کرده که در آن، هدف شکل‌گیری هسته‌های فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا حول محور نیازهای شناسایی‌شده در هر استان است. در حقیقت این هسته‌های فناور که متشکل از محققان، متخصصان و فارغ‌التحصیلان هر استان هستند، قرار است به نیازهای شناسایی‌شده در استان خودشان پاسخ دهند. نگاه ما در معاونت علمی و فناوری در طرح‌های مختلف به صورت جدی توجه به ظرفیت‌های استانی و تمرکززدایی است.

نیازسنجی با اولویت استان‌های محروم

به گفته فرج‌اللهی در بخش طرح‌های استانی از طرح حمایت از ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در حوزه‌های تخصصی (شرکت‌های زایشی)، اولویت با حمایت از نیازهای استان‌های محروم خواهد بود اما در مجموع این طرح در تمام ۳۱ استان کشور اجرا خواهد شد. بر این اساس ۱۰ طرح درهر استان براساس اولویت‌ها و مزیت‌های مالی مورد حمایت قرارخواهد گرفت. البته سهم استان تهران ۲۰ طرح خواهد بود.

وی ادامه داد: در این طرح کارگزار پس از شناسایی نیازهای استانی، هسته‌های فناور برای پاسخ به این نیازها را شکل خواهد داد. پس از آن باید بسترها و زیرساخت‌های مورد نیاز برای فعالیت هسته‌های فناور را فراهم کند. سپس هزینه‌های تحقیق و توسعه باید تأمین شود که نصف هزینه را کارگزار و نصف دیگر را معاونت علمی و فناوری فراهم خواهد کرد. در این مورد حمایت معاونت علمی و فناوری در حد یک تا ۱.۵ میلیارد تومان خواهد بود. مرحله آخر، انعقاد قرارداد برای تجاری‌سازی است که این بخش به عهده کارگزار است تا مطمئن شویم فقط طرح‌هایی مورد حمایت قرار می‌گیرد که امکان تجاری‌سازی و رسیدن به محصول را دارد.

فرج‌اللهی گفت: برای اجرای طرح در بخش استانی با کارگزار تفاهمنامه سه‌ساله‌ای منعقد شده تا بتواند شرایط مورد نیاز برای عقد قرارداد ۳۲۰ طرح پیش‌بینی‌شده در ۳۱ استان کشور را فراهم کند. روند حمایت از طرح‌ها، متناسب با ماهیت فناوری و زمانی که برای تجاری‌سازی نیاز خواهد داشت، متغیر است اما بیشینه مدت قرارداد دو سال خواهد بود. نحوه تخصیص حمایت‌ها نیز متناسب با روند پیشرفت کار درنظر گرفته خواهد شد و متناسب با طرح و فازبندی اعلامی از سوی مجری طرح به صورت مرحله به مرحله پرداخت خواهد شد.

به نظر می‌رسد اجرای چنین طرح‌های حمایتی در استان‌ها به‌ویژه استان‌های محروم علاوه بر پاسخ به نیازهای استان، می‌تواند زمینه استفاده از ظرفیت نخبگان استانی و رشد اشتغال تخصصی در استان‌های کمتر برخوردار و پویایی بیشتر موسسه آموزش عالی‌های استانی را فراهم کند.

توسعه محصولات براساس نیاز بازار

رئیس مرکز سازماندهی طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوری در پاسخ به این پرسش که تاکنون چند طرح در این برنامه مورد حمایت قرار گرفته است، توضیح داد: در حال‌حاضر طرح‌های متعددی به کارگروه ارسال‌شده که حدود ۲۰ طرح از سوی اساتید دانشگاهی، حدود ۱۵ طرح از شرکت‌های فناور و نوآور و ۳۰ طرح از کارگزار استانی دریافت شده است.

به گفته فرج‌اللهی در کنار دفتر طرح‌های کلان و پیشران بسیاری دیگر از بخش‌های معاونت علمی و فناوری هم در تلاش هستند تا روند شکلگیری شرکت‌های دانش‌بنیان را بر مبنای نیاز کشور تسهیل کنند. برای مثال در بخش شرکت‌های دانش‌بنیان نوآور و فناور، شرکت‌های حوزه تجهیزات علوم درمانی فعالیت‌های قابل‌توجهی داشته‌اند و مرکز فناوری‌های راهبردی قراردادهای خوبی را با شرکت‌های فناور و نوآور این حوزه در زمینه ساخت قطعات مختلف وارداتی منعقد کرده که البته درخصوص این قراردادها، حمایت‌ها بر مبنای تبصره ۱۸ است، به همین خاطر مبالغ حمایت‌ها محدودیت کمتری دارد و فناوری‌های پیچیده‌تر را هم شامل می‌شود اما درخصوص طرح شرکت‌های زایشی، هدف از حمایت به نتیجه رسیدن بومی‌سازی فناوری‌های کوچک مانند قطعات مورد نیاز صنایع است.

کمک به پژوهش محصول‌محور در موسسه آموزش عالی‌ها

فرج‌اللهی در خصوص نحوه ارزیابی پیشرفت طرح‌ها خاطرنشان می‌کند: پیشرفت هر طرح به صورت کاملاً دقیق و جزئی در دفتر طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی و فناوی مورد رصد قرار خواهد گرفت و براساس پیشرفت‌ باتوجه به اقتضائات هر طرح حمایت‌ها به صورت مرحله به مرحله تزریق می‌شود.

وی افزود: برای استفاده گسترده‌تر از این طرح حمایتی، آن را به عنوان بخشی از طرح توافق‌نامه‌های میان معاونت علمی و فناوری و موسسه آموزش عالی‌های برتر کشور هم اضافه کرده‌ایم تا زمینه آشنایی بیشتر اساتید با این خدمت جدید در مسیر تجاری‌سازی طرح‌های پژوهشی‌شان فراهم شود و در صورتی که طرح تحقیقاتی به مرحله تجاری‌سازی برسد، بخشی از تسهیلات تخصیصی به کمک بلاعوض تبدیل خواهد شد. از طرفی این امکان فراهم می‌شود که اگر در روند همکاری با موسسه آموزش عالی‌ها سقف برنامه‌ریزی مالی تخصیصی استفاده شود، طرح‌های مهمی که قابلیت تجاری‌سازی دارد از حمایت‌های طرح شرکت‌های زایشی بهره‌مند شود.

این مقام مسوول معاونت علمی بیان کرد: در روند این طرح حمایتی، قرار است ایده به مرحله قرارداد برسد و الزاماً قرار نیست به مرحله تجاری‌سازی و ساخت و ساز انبوه برسد. همین که تا جایی پیش برود که هسته فناور بتواند نمونه اولیه قابل‌قبولی را به مشتریان خود عرضه کند و وارد گفتگوهای دیپلماتیک عقد قرارداد شود، می‌تواند به‌تدریج کار را پیش ببرد تا فرآیند تجاری‌سازی کامل شود. همچنین این شرکت‌های جدید از زمانی که محصولی تجاری ساخت و ساز کنند، می‌توانند از طرح‌های حمایتی دیگر معاونت علمی و فناوری برای پیشبرد فرآیند ساخت و ساز استفاده کنند.

طرح حمایت از ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در حوزه‌های تخصصی (شرکت‌های زایشی)، فراهم کردن شرایطی برای رشد ایده‌های تجاری سازی دارد. حداکثر میزان حمایت برای هسته فناور در این طرح یک میلیارد تومان خواهد بود. براساس اولویت‌ها و مزیت‌های مالی، حدود ۱۰ طرح در هر استان، براساس اولویت‌ها و مزیت‌های مالی مورد حمایت قرار خواهد گرفت.

این طرح می‌تواند زمینه استفاده از ظرفیت نخبگان استانی و رشد اشتغال تخصصی در استان‌های کمتر برخوردار و پویایی بیشتر موسسه آموزش عالی‌های استانی را فراهم کند.