برای چه کالاهای اساسی، هزینه تامین بالا است؟

مجید کریمی، مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت امور مالی و دارایی، در یک نشست درباره حکمرانی ارزی، ایجاد ثبات و رفع نیاز را دو هدف اصلی حکمرانی ارزی مطلوب عنوان کرده است. او بر اهمیت غذای اساسی در تأمین منابع ارزی و نیازهای ارزی کشور تأکید کرده و پیشنهاد اجرای اقداماتی مانند مذاکره و خرید از شرکت‌های تولیدکننده اصلی، توجه به بازار روسیه، و خرید در فصول مناسب را برای کاهش قیمت تمام شده تأمین غذای اساسی و همخوانی نیازهای ارزی با منابع ارزی کشور داده است. کریمی همچنین اصلاح ترتیبات ارزی و ایجاد شرکت های دولتی در فرآیند مذاکره و بازرگانی بین‌الملل کالاهای اساسی به عنوان راهکارهایی برای کاهش هزینه تأمین ارز و بهبود حکمرانی ارزی کشور ذکر کرده است. او همچنین بر اهمیت شکستن انحصار و وارد کردن شرکت های متعدد برای بازرگانی بین‌الملل تأکید کرده و تأکید کرده است که تا زمانی که این روش امکانپذیر نیست، باید شرکت های دولتی خودشان در فرآیندهای مذاکره و بازرگانی بین‌الملل کالاهای اساسی وارد شوند.

به گزارش دیجیاتور، مجید کریمی مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت امور مالی و دارایی، در نشست «بازیگران حکمرانی ارزی؛ هماهنگی در سیاستگذاری و اجرا»، ایجاد «ثبات» و «رفع نیاز» را دو هدف اصلی حکمرانی ارزی مطلوب عنوان کرد و گفت: غذای اساسی بخش زیادی از منابع ارزی را به خود اختصاص داده است که در صورت اجرای اقداماتی همچون مذاکره و خرید از شرکت‌های تولیدکننده اصلی، توجه به بازار روسیه، خرید در فصول مناسب و اجاره و احداث انبار در مبدا، قیمت تمام شده تأمین آن به شدت کاهش می‌یابد و نیازهای ارزی آن با منابع ارزی کشور همخوانی بیشتری پیدا می‌کند.

«ثبات» و «تأمین نیاز» ۲ هدف حکمرانی ارزی مطلوب

مجید کریمی مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت امور مالی و دارایی، در این نشست گفت: ما به دنبال حکمرانی ارزی و پیاده‌سازی قواعد و ترتیباتی هستیم که علاوه بر ایجاد ثبات، نیازهای ارزی کشور را رفع کند. صادرکنندگان، نهاد مالی، قاچاقچیان و دارندگان ارزهای خانگی، عرضه‌کنندگان ارز هستند، از طرف دیگر متقاضیان ارزی نیز واردکنندگان، قاچاقچیان وارداتی و سفته‌بازان هستند. در ارتباط بین عرضه‌کنندگان ارز و متقاضیان آن نیز صرافی‌ها، نهاد مالی و سامانه‌های مختلف نقش آفرینی می‌کنند. در خصوص منابع منابع هیدروکربن و گاز و تأمین نیازهای وارداتی کالاهای اساسی نیز نهاد مالی به طور مستقیم نقش واسطه را ایفا می‌کند و حتی نرخ گذاری نیز می‌کند.

وی افزود: در سامانه‌های موجود نیز تفاوت زیادی وجود ندارد و همچنان اجماع و تصمیم کارشناسی مبنی بر اینکه سازوکارهای حاکم بر آن‌ها چه باشد، وجود ندارد و در خصوص مسائلی مثل کیفیت تقاطع‌گیری بین عرضه و تقاضا، قیمت گذاری، ایجاد ابزارهای مشتقه، نحوه ورود سرمایه‌گذار خارجی و موارد مشابه ابهامات فراوانی وجود دارد. اینکه متولی توسعه صنعتی کشور چه نهادی است و روابط حکومتی‌گذار ارزی چه نقشی در آن دارد، مسئله‌ای است که هنوز در حاکمیت روی آن اتفاق نظری وجود ندارد؛ به عنوان مثال دیگر تعیین نرخ تسعیر ارز در بازار سهام کالا با چه سازوکاری تعیین می‌شود؟ متولی پاسخگویی در خصوص تأخیر در تأمین ارز چه نهادی است؟ سازماندهی ثبت سفارش و آماردهی در خصوص آن برعهده کدام نهاد است؟ این ابهامات و مشکلات سال‌هاست در دانش مالی ایران وجود دارد و حکمرانی ارزی را تحت تأثیر قرار داده است.

کریمی آزادسازی منابع بلوکه شده و تلاش برای تصویب برنامه‌ریزی مالی ارزی را از جمله اقدامات خوب نهاد مالی برای سازماندهی بازار ارز برشمرد و افزود: این اقدامات باید در قالب یک برنامه کلی در حکمرانی ارزی باشد. روش‌های رفع تعهد ارزی نیز یکی دیگر از چالش‌های روابط حکومتی ارزی کشور است. نکته دیگر اینکه من فکر می‌کنم نیازی نیست خرید و فروش طلا از بازار سهام کالا خارج شود و در مرکز مبادله طلا و ارز مورد مبادله قرار بگیرد.

وی تصریح کرد: تأمین به هنگام ارز بازرگانی بین‌الملل یکی دیگر از چالش‌های موجود است که استفاده بهینه از ذخایر ارزی می‌تواند این مشکل را تا حدودی رفع کند. مسئله بعدی تلاش برای کاهش اثر انتظاری نرخ ارز است که پیش‌نیازهای مهمی همچون سازماندهی بحران‌های کوتاه مدت و بهبود وضعیت عملکرد بانک‌های تجاری دارد. نباید به ارز بازرگانی بین‌الملل کالاهای اساسی شوک وارد شود اما بهتر است به مرور زمان و به طور مستمر افزایش یابد تا از افزایش قابل توجه آن بعد از چند سال جلوگیری شود.

اصلاح «ترتیبات ارزی» هزینه تأمین غذای اساسی را کاهش می‌دهد

مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت امور مالی و دارایی، بازرگانی بین‌الملل غذای اساسی را یکی از مهمترین نیازهای تأمین ارز کشور عنوان کرد و افزود: امروز سازوکارهای حاکم بر بازرگانی بین‌الملل غذای اساسی مشکلات و ابهامات زیادی دارد. تفاوت در نرخ گذاری ارز برای واردکنندگان دولتی و خصوصی، عدم شفافیت در میزان ارز تخصیص یافته به واردکنندگان، تأخیر در تأمین ارز بازرگانی بین‌الملل کشتی‌های حامل غذای اساسی، تمایل برخی تأمین کنندگان فعلی به استفاده از درهم امارات و مواردی از این دست، هزینه حکومت در خرید کالاهای اساسی در شرایط فعلی را به مراتب افزایش داده است.

وی اضافه کرد: تأمین ارز بعد از بازرگانی بین‌الملل در نهایت به گران شدن قیمت نهایی کالاهای وارداتی منجر می‌شود در حالی که اگر حکومت فرآیند تأمین ارز را اصلاح کند و به طور مستقیم با تولیدکننده‌های کشورهایی مثل روسیه و برزیل وارد مذاکره و تعامل شود، قیمت تمام شده بازرگانی بین‌الملل به مراتب کاهش خواهد یافت. علاوه بر این استفاده از روش تهاتری از جمله در کالاهایی مثل کود یا اوره با کشور برزیل، می‌تواند در کاهش هزینه تأمین این کالاها و بهبود روش تخصیص ارز مورد نیاز آن بسیار حائز اهمیت باشد.

کریمی ادامه داد: در مجموع می‌توان گفت اقداماتی همچون مذاکره و خرید از شرکت‌های تولیدکننده اصلی، توجه به بازار روسیه، خرید در فصول مناسب، حضور در بازارهای مشتقه و اجاره و احداث انبار در مبدا، به طور حتم می‌تواند در کاهش نیازهای ارزی بازرگانی بین‌الملل کالاهای اساسی نقش داشته باشد و در نهایت گامی در جهت بهبود حکمرانی ارزی کشور باشد.

وی گفت: من معتقدم امروز واردکنندگان کالاهای اساسی در این فرآیند انحصار ایجاد کرده‌اند، در حالی که انحصار دولتی به مراتب بهتر از انحصار شرکت‌های خصوصی است که قابل اعمال حاکمیت نیستند. در واقع روش اصلی باید شکستن انحصار و وارد کردن شرکت‌های متعدد برای بازرگانی بین‌الملل باشد، اما تا زمانی که امکان تحقق این روش نباشد، باید شرکت‌های دولتی خودشان به فرآیندهای مذاکره و بازرگانی بین‌الملل کالاهای اساسی وارد شوند.

به طور خلاصه، نتیجه گیری از متن بالا این است که ایجاد ثبات و رفع نیاز، دو هدف اصلی حکمرانی ارزی مطلوب است. با توجه به اینکه غذای اساسی بخش زیادی از منابع ارزی کشور را به خود اختصاص داده است، اجرای اقداماتی مانند مذاکره و خرید از شرکت‌های تولیدکننده اصلی، توجه به بازار روسیه، خرید در فصول مناسب و اجاره و احداث انبار در مبدا، می‌تواند باعث کاهش قیمت تمام شده بازرگانی بین‌الملل و نیازهای ارزی با منابع ارزی کشور همخوانی بیشتری پیدا کند. بنابراین، لازم است ترتیبات ارزی اصلاح شده و اقدامات مناسبی در حکمرانی ارزی انجام شود تا نیازهای اساسی کشور به بهترین شکل تامین شود. همچنین، تلاش برای کاهش اثر انتظاری نرخ ارز، بهبود وضعیت عملکرد بانک‌های تجاری و بهره‌گیری بهینه از ذخایر ارزی کشور نیز از موارد مهم در حکمرانی ارزی است.