تبدیل دانش مالی به مردمی از طریق رشد تعاونی‌ها

تشکیل تعاونی‌ها به گونه ای که در میثاق ملی تعریف شده است، شامل بخش تعاونی، دولتی و خصوصی می‌شود. اما غفلت از بخش تعاون، باعث کاهش شکل‌گیری و کارایی آنها شده است. در سال ۱۳۹۱ بیش از ۱۳ هزار تعاونی در کشور شکل گرفت ولی در سال ۱۳۹۹ کمتر از ۳ هزار تعاونی فعالیت داشت. تعاونی‌ها به عنوان بخشی مردمی که با سایر بخش‌ها با مزایای تجمیع در قالب تعاونی‌های تأمین نیاز و اتحادیه‌های استانی و ملی فعالیت می‌کنند، از سایر بخش‌ها تفاوت دارند. در حکومت سیزدهم نیز تمرکز بر توسعه و گسترش بخش تعاون به منظور مردمی کردن دانش مالی بیشتر شده است. اما تا به امروز هدف سهم ۲۵ درصدی تعاونی در دانش مالی کشور بسیار کمتر است و در خوش‌بینانه‌ترین حالت فقط ۶ درصد از دانش مالی را شامل می‌شود. در سال ۱۴۰۰، ۱۵ شرکت تعاونی توسعه و عمران شهرستانی با عضویت ۱۲ هزار و ۵۸۳ نفر و فرصت شغلی برای ۵۱۷ نفر و میزان سرمایه ثبتی ۸۳ میلیارد ریال تشکیل شده است. همچنین ۴۸ شرکت تعاونی فراگیر ملی نیز با ۳ هزار و ۹۱۲ عضو و سرمایه ۴۴ میلیون و ۲۹۴ هزار ریال شکل گرفته است و برای دو هزار و ۷۶ نفر فرصت شغلی ایجاد کرده است. همچنین در ادامه برنامه‌ها، ۲ شرکت تعاونی سهامی عام، ۹۰ تعاونی خدماتی و ۱۰ تعاونی سهامی عام دیگر تشکیل شده است. همچنین با امضای یک تفاهم‌نامه همکاری بین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت آموزش‌وپرورش، تعاونی‌های فرهنگیان و دانش‌آموزی نیز فعال شده‌اند. اما به طور کلی، تعاونی‌ها می‌توانند بستری برای افزایش درآمد مالی کشور باشند.

به گزارش خبرنگار دیجیاتور، فعالیت مالی در میثاق ملی در ۳ بخش تعاونی، دولتی و خصوصی تعریف شده است. غفلت از بخش تعاون سبب شد تا شکل‌گیری آنها به حداقل برسد و کارایی آنها کاهش یابد؛ به طوری که به گفته معاون مالی و کسب و کار اتاق تعاون ایران در سال ۱۳۹۱ بیش از ۱۳ هزار تعاونی در کشور تشکیل شد که این عدد سال به سال کوچک‌تر شده و در نهایت در سال ۱۳۹۹ کمتر از ۳ هزار شرکت تعاونی در کشور شکل گرفت.

گسترش تعاونی‌ها در راستای مردمی کردن دانش مالی

بخش تعاون با سایر بخش‌ها این تفاوت را دارد که امکان تجمیع این شرکت‌ها در قالب تعاونی‌های تأمین نیاز و اتحادیه‌های استانی و ملی وجود دارد.

در حکومت سیزدهم موضوع مردمی کردن دانش مالی دوباره مطرح شد و توسعه و گسترش بخش تعاون در راستای مردمی کردن دانش مالی مورد توجه قرار گرفت. در این راستا سال‌ها است رسیدن به سهم ۲۵ درصدی در دانش مالی به وسیله تعاونی تعریف شده (از برنامه پنجم توسعه و حتی پیش از آن) اما تا به امروز این عدد در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۶ درصد است.

تعداد تعاونی تشکیل شده چقدر است؟

تشکیل و فعالیت تعاونی‌ها در سطح گسترده و هدفمند می‌تواند بستری برای افزایش درآمد مالی کشور باشد. بنا بر گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از شهریور ۱۴۰۰ تا تیر ۱۴۰۲ تعداد ۱۵ شرکت تعاونی توسعه و عمران شهرستانی با عضویت ۱۲ هزار و ۵۸۳ نفر، فرصت شغلی برای ۵۱۷ نفر و میزان سرمایه ثبتی ۸۳ میلیارد ریال تشکیل شده است.

۴۸ شرکت تعاونی فراگیر ملی نیز با ۳ هزار و ۹۱۲ عضو و سرمایه ۴۴ میلیون و ۲۹۴ هزار ریال شکل گرفته که توانسته برای دو هزار و ۷۶ نفر فرصت شغلی ایجاد کند.

در ادامه این برنامه‌ها می‌توان به تشکیل ۲ شرکت تعاونی سهامی عام با ۳۱۵ سهامدار حقیقی و حقوقی و سرمایه ۱۵۰ هزار میلیون ریال و ۷۰ نفر اشتغالزایی، صدور ۱۰ فقره مجوز تشکیل تعاونی سهامی عام و تبدیل به تعاونی سهامی عام، تشکیل ۸۰۹ تعاونی خدماتی با عضویت ۱۱ هزار نفر و اشتغالزایی ۱۳ هزار و ۴۱۷ نفر اشاره کرد.

فعال شدن تعاونی فرهنگیان

امضا تفاهم‌نامه همکاری بین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت آموزش‌وپرورش در راستای فعال شدن تعاونی‌های فرهنگیان و دانش‌آموزی از دیگر اقداماتی است که در حکومت سیزدهم انجام شد. به این ترتیب در حوزه دانش آموزی نیز ۶۰ تعاونی آموزشگاهی در مدارس سراسر کشور با عضویت ۴ هزار نفر از دانش آموزان و یک تعاونی فراگیر ملی به صورت پایلوت دانش آموزان استثنایی با عضویت ۱۸۰ نفر از دانش آموزان استثنایی استان فارس تشکیل شده است.

تشکیل تعاونی‌ها در کشور از سال ۱۳۹۱ کاهش یافته است و تا سال ۱۳۹۹ کمتر از ۳ هزار شرکت تعاونی در کشور شکل گرفته است. در حکومت سیزدهم، مردمی کردن دانش مالی و توسعه و گسترش بخش تعاون مورد توجه قرار گرفته است. اما تا به حال تنها حدود ۶ درصد از دانش مالی کشور به وسیله تعاونی‌ها تأمین شده است. در سطح گسترده و هدفمند، تشکیل و فعالیت تعاونی‌ها می‌تواند بستری برای افزایش درآمد مالی کشور باشد. بر اساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تعداد ۱۵ شرکت تعاونی توسعه و عمران شهرستانی با ۱۲ هزار و ۵۸۳ نفر عضو، فرصت شغلی برای ۵۱۷ نفر و سرمایه ۸۳ میلیارد ریال تشکیل شده‌اند. همچنین، ۴۸ شرکت تعاونی فراگیر ملی با ۳ هزار و ۹۱۲ عضو و سرمایه ۴۴ میلیون و ۲۹۴ هزار ریال توانسته برای دو هزار و ۷۶ نفر فرصت شغلی ایجاد کند. به طور مثال، ۲ شرکت تعاونی سهامی عام با ۳۱۵ سهامدار حقیقی و حقوقی و سرمایه ۱۵۰ هزار میلیون ریال و ۷۰ نفر اشتغال زایی، ۸۰۹ تعاونی خدماتی با عضویت ۱۱ هزار نفر و اشتغال‌زایی ۱۳ هزار و ۴۱۷ نفر تشکیل شده است. همچنین، تفاهم‌نامه همکاری بین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت آموزش‌و‌پرورش در راستای فعال شدن تعاونی‌های فرهنگیان و دانش‌آموزی امضا شده است. در این زمینه، ۶۰ تعاونی آموزشگاهی در مدارس سراسر کشور با عضویت ۴ هزار نفر از دانش‌آموزان و ۱ تعاونی فراگیر ملی با عضویت ۱۸۰ نفر از دانش‌آموزان استثنایی تشکیل شده است.