آسیب شناسی عملکرد معاون سیاسی سابق و توفیقی که به ادامه نرسید

در این متن اعلام شده است که پیمان جبلی رییس صداوسیما محمدعلی صائب را به عنوان سرپرست معاونت سیاسی منصوب کرده است. این تغییرات منجر به تغییراتی در رویکردهای خبری معاونت سیاستی و صداوسیما شده است. حضور جبلی در ابتدا با نمایی مثبت آغاز شده بود، اما در ادامه با تغییرات گسترده ای در ساختار صداوسیما روبه‌رو شده و با واکنش های انتقادی مواجه شده است. تغییرات در حضور نیروهای انسانی نیز با تغییرات عمده‌ای همراه بوده است و امیدواری وارد شده است که با وضعیت جدید معاونت سیاسی، رویکردهای خبری بهبود یابد و به سمت حرفه‌ای‌تر شدن برود.

به گزارش خبرگار مهر، پیمان جبلی رییس صداوسیما امروز ۱۹ اسفند ماه محمدعلی صائب را به سرپرستی معاونت سیاسی صداوسیما منصوب کرد؛ اتفاقی که انتظار می رود رویکردهای خبری معاونت سیاسی و صداوسیما را با تغییراتی مثبت همراه کند.

جبلی ۲۲ مهر ۱۴۰۰ علیرضا خدابخشی را به سمت معاون سیاسی صدا و سیما منصوب کرد و امروز ۱۹ اسفند ماه ۱۴۰۲ آن طور که خود خدابخشی گفته برای بار دوم استعفا داده است؛ بعد از حدود یک و نیم سال حضور در معاونت سیاسی که بخش خبر صداوسیما را با تغییرات مختلفی همراه کرد. تغییراتی که شاید در راستای طرح تحول در صداوسیما و برای ریل گذاری در مسیر نقطه ای مطلوب برنامه ریزی شده بود اما به تدریج به جای دستاوردهای تازه بر نقاط ضعف و به جای واکنش های مثبت بر انتقادها افزود.

نمی توان کتمان کرد که شروع به کار جبلی در صداوسیما در بخش سیاسی و خبری با اتفاقات مثبتی در بخش خبری همراه شد و اتفاقاً واکنش های سریع و به روز به اتفاقات جامعه باعث شد بسیاری حضور او را به فال نیک بگیرند. حضوری که البته به تدریج و با ورود به تغییرات گسترده ساختاری صداوسیما به جای تمرکز روی رویکردهای درست و حرفه ای خبری، با واکنش های انتقادی نسبت به جبلی و خدابخشی هم مواجه شد و هر از گاهی شایعه تغییر و برکناری او را به تیتر اخبار صفحات مجازی تبدیل کرد.

در این گزارش مروری کوتاه داریم به عملکرد یک و نیم ساله علیرضا خدابخشی که امروز با حکم انتصاب جبلی برای سرپرست معاونت سیاسی، از این سمت استعفا کرد.

واکنش سریع به اخبار

از جمله اتفاقات مثبتی که در یکی دو سال اخیر با آن مواجه بودیم واکنش سریع به اخباری بود که پیش از این ابتدا در شبکه های اجتماعی منتشر می شد، آن هم با روایت هایی ضد و نقیض و خبری نشدن اصل ماجرا. بدتر از آن، این اخبار در شبکه های معاند فارسی زبان با روایت هایی سوگیرانه و دشمنی های ثابت شده پیش می رفت. اما این این یکی دو سال صداوسیمایی که سال ها درگیر چالش منازعه روایت ها و «روایت دست اول» بود بالاخره در جریانات مورد توجه جامعه توانست خیلی سریع اصل خبر را اطلاع رسانی کند. از جمله این اتفاقات می توان به نفوذ اینترنتی جایگاه سوخت و اختلال کارت های سوخت پرداخت که رییس صداوسیما مستقیم به آن ورود کرد تا موضوع ابتدا خیلی سریع برای مردم روشن و اطلاع رسانی شود. رویکردی که در برخی دیگر از وقایع طبیعی و غیرطبیعی ادامه یافت و بسیاری از کارشناسان و چهره های فرهنگی و اجتماعی صداوسیما را در این رویکرد تحسین کردند. با این حال انگار این رویکرد نتوانست مسیر خود را در ادامه به شیوه شفافیت اولیه در سطح مطلوب در پیش گیرد.

تغییرات ساختاری در معاونت سیاسی

حضور جبلی در صداوسیما از ابتدا با یک کلیدواژه گره خورد و آن چابک سازی ذیل طرح تحول بود. مهمترین قسمت این چابک سازی هم نصیب بخش های خبری صداوسیما شد که علیرضا خدابخشی معاونت آن را بر عهده داشت. حذف باشگاه خبرنگاران جوان که در چند وقت اخیر تصویری از تبدیل شدنش به یک مهدکودک در فضای مجازی بازتاب یافت اول از همه با واکنش های انتقادی خبرنگارانی مواجه بود که سال ها در این نهاد کار کرده بودند.

طرح تغییر مهمترین بخش های خبری صداوسیما از حذف گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو که سال ها نام تجاری صداوسیما بود تا ادامه بخش های خبری در شبکه خبر، نکته دیگری بود که از همان ابتدا با انتقاد دلسوزان این حوزه مواجه شد. هرچند صداوسیما و این دستگاه عریض و طویل نیاز جدی به چابک سازی داشت و دارد اما شاید این چابک سازی و ادغام اتفاقات محتوایی خبری با هم و تغییرات ناگهانی، نتوانست مخاطب را به درستی با خود همراه کند.

حذف برخی از این بخش های خبری و حتی برندهایی مثل «شهر فرنگ» حمیدرضا مدقق (که در حال حاضر با برنامه دیگری در شبکه خبر مشغول به فعالیت است) بیش از اینکه به اتفاق مثبت و ویژه ای تبدیل شود با حاشیه همراه شد و اتفاقاً انرژی و زمان زیادی برد تا این تغییرات به مخاطب تلویزیون اطلاع رسانی شود.

هرچند یکی از رویکردهای مثبت خدابخشی در بخش خبر، حرکت سندمحورانه بود که اتفاقاً همزمان با قوت گرفتن شایعه برکناری اش از معاونت سیاسی در ۱۹ مهر ماه سال جاری از این رویکرد سخن گفته بود. او با بیان اینکه سال‌ها است که معاونت سیاسی در تهیه و تنظیم و پخش و نشر خبر، از سندمحوری به دور افتاده، گفته بود ما در دوره تحولی، سندمحوری را مبنا قرار داده‌ایم.

خدابخشی پرداختن به دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی را یکی از محورهای تحولی در عرصه خبر توصیف کرده بود.

تغییرات در حضور نیروهای انسانی

طبیعتاً با تغییرات ساختاری و تغییر رویکردها، حضور فعالان حوزه خبری صداوسیما نیز با تغییرات عمده ای مواجه شد. بخشی از این تغییرات توسط خود خدابخشی صورت گرفت که عمده مدیران ارشد معاونت خبر را تغییر داد و بخشی از خبرنگاران و متخصصان این حوزه نیز با تغییرات گسترده او، از این حوزه خداحافظی کردند. چهره هایی که یک نمونه مهم آنها المیرا شریفی مقدم است که بعد از سال ها کار در معاونت سیاسی و بخش خبری به معاونت سیما رفت و اتفاقاً امروز توییتی زد که برخی آن را واکنشی به تغییر خدابخشی تعبیر کردند.

این میان، بسیاری هم سیستم قدیمی خبری را مانع از دست یابی به اتفاقات ویژه و به روز خبری می دانستند و از جسارت خدابخشی در رقم زدن این تغییرات سخن می‌گفتند.

در گذشته یکی از انتقادات به معاونت خبر یا سیاسی این بود که زیرمجموعه‌های خبری با شخص معاون ارتباط محدودی داشتند و سلسله مراتبی وجود داشت که به طور مثال یک خبرنگار صرفا می توانست با سردبیر، مدیرکل اخبار داخلی و نهایت رییس و قائم مقام بخش های مختلف در ارتباط باشد و نه معاون سیاسی از این رو یکی از رویکردهای ویژه ای که خیلی ها به عنوان یک اتفاق مثبت از علیرضا خدابخشی یاد کردند همین حذف واسطه ها بود و اینکه او خودش ساعت‌های زیادی از وقتش را وسط تحریریه می‌گذارند و عملاً در دوران کاری اش دسترسی افراد را بالاتر برد.

یا بخش دیگری از انتقادات در معاونت سیاسی حلقه محدود متخصصان امر بود که با ورود خدابخشی همانطور که گفته شد مدیران ارشد معاونت تغییر کردند؛ اتفاقی که اگرچه در وهله اول با نگاه مثبتی همراه بود اما چگونگی و کم و کیف آن باز هم نتوانست به نقطه مطلوبی بدل شود.

حال با تغییراتی که در معاونت سیاسی رخ داده است و حضور محمدعلی صائب که پیش از این به عنوان رییس خبرگزاری صداوسیما مشغول به کار بود، امید می رود که وضعیت این معاونت با ارتقای کیفی در رویکردها و سکانداری مسیر حرفه‌ای خبر پیش برود.

تغییرات ساختاری در معاونت سیاسی و خبری صداوسیما به جریانات توجه کرده است، با ورود جبلی و انصراب خدابخشی به مسئولیت های جدید، تغییرات گسترده ای در این بخش اهمیت زیادی پیدا کرده است. از طرفی، تغییرات در حضور نیروهای انسانی هم با انتقادات و تحسین های مختلف همراه بوده اند، اما امیدواری ها برای بهبود وضعیت این معاونت همچنان وجود دارد.