مطالعه روش‌های خلاقانه برای دور زدن قوانین صحنه نمایش/ از نظر من، چارچوب کارگردانی را نمی‌پذیرم
0 نظر
یکی از برنامه‌های جنبی جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر، کارگاه آموزشی «نوپردازان نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش» است که توسط مهرداد رایانی مخصوص، در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ۱۰ و ۱۱ بهمن در سالن مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزار میشود. در این کارگاه، نوپردازان تلاش می‌کنند تا با تغییرات و تجربیات خود، در نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش نوآگاهانه عمل کنند. عناصر متعارف صحنه نمایش مانند شخصیت و جایگاه بازیگر و تماشاگر در این کارگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و نمونه‌هایی از تغییرات و تجربیات نوپردازان در این زمینه ارائه میشود. این کارگاه به هنرمندان فرصت می‌دهد تا علاوه بر شرکت در جشنواره، مهارت‌ها و دانش خود را در زمینه نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش بهبود دهند.
به گزارش خبرنگار دیجیاتور، کارگاه آموزشی «نوپردازان نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش» با تدریس مهرداد رایانی مخصوص، از جمله برنامه‌های جنبی چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر است که در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ۱۰ و ۱۱ بهمن در سالن مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزار خواهد شد.
مهرداد رایانی‌مخصوص، درباره عنوان این کارگاه آموزشی توضیح داد: نوپردازان افرادی هستند که نسبت به شرایط معاصر کشور خودشان اقدام و شگرد مبتکرانه‌ای انجام می‌دهند. آنها درباره دستاوردهایشان ادعا دارند؛ فارغ از این که چقدر از سوی افراد دیگر، منتقدان و کارشناسان، دستاوردهایشان پذیرفته شده باشد. در این ورکشاپ، جریان‌های فکری در نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی را دنبال می‌کنیم که از اواخر قرن بیستم تا قرن بیست و یکم و زمان حال را مورد توجه قرار خواهیم داد.
این مدرس موسسه آموزش عالی، همچنین درباره سرفصل‌های کارگاه آموزشی خود گفت: در نوشتار خلاقانه نمایشی، ارکانی وجود دارند که افراد نوپرداز به سراغ آنها رفته و وجوه آن را دچار تغییراتی کرده‌اند برای مثال یکی از ارکان متن تئاتر، شخصیت است. متن تئاتر بدون شخصیت نداریم ولی برخی از نویسندگان تلاش کرده‌اند این عنصر را حذف کنند. در کارگردانی هم ارکانی وجود دارند که افرادی به شکل غیرمتعارف با آنها روبه‌رو شده‌اند. در این کارگاه به این تجربیان نوگرایانه خواهیم پرداخت. جریان آن تجربیات و دستاوردها را ذکر می‌کنیم و نمونه هایی را با تصویر ارایه می‌دهیم؛ اینکه چطور به دستاوردهای نو رسیده‌اند که حتی برای برخی از نویسندگان جایزه پولیتزر را نیز به همراه داشته است.
رایانی‌مخصوص برای بیان نمونه‌ای ساده از تغییر یا حذف رکن‌های متعارف صحنه نمایش عنوان کرد: در حوزه کارگردانی، جایگاه بازیگر و جایگاه تماشاگر، قرارداد مشخصی دارد. تعدادی از هنرمندان تلاش کرده‌اند این قرادادها را تغییر بدهند و به سراغ معماری مکان اجرا رفته‌اند. یا نمونه‌هایی وجود دارند که تجربیاتی در زمینه حذف بازیگر از صحنه نمایش اتفاق افتاده است، بدون آنکه جنبه تئاتری اثر از دست برود.
این نویسنده و کارگردان در واکنش به این پرسش که تا چه اندازه برگزاری کارگاه‌های آموزشی را در یک جشنواره تاثیرگذار می‌داند، گفت: به هر حال این رویداد یک جشن است و میزبان تلاش می‌کند که علایق هنرمندان حاضر در آن را برآورده کند. جشنواره صحنه نمایش فجر، مجموعه‌ای از برنامه‌ها و محصولات را رقم زده است تا به همه علایق و سلیقه‌های مهمانان خود پاسخ دهد و هنرمندان نیز در فرصت کافی و وافی که فراهم شده است، می توانند از آن بهره ببرند.
رایانی‌مخصوص که هفت سال گذشته را با تمرکز بر متن تئاتر‌نویسی، ترجمه، پژوهش و تدریس فعالیت کرده است، درباره فاصله گرفتنش از کارگردانی صحنه نمایش بیان کرد: شرایط روحی لازم برای کارگردانی را ندارم. شرایط تمرین صحنه نمایش نسبت به ۱۰ سال گذشته تغییر بسیاری پیدا کرده است. نوع انتظارات از همدیگر، نوع حضور بازیگران در فرایند تمرین با شیوه‌ای که من در آن پرورش پیدا کرده‌ام تفاوت یافته است. دیگر آن تعهدی که وقتی در نمایشی حضور داشتیم، پروژه جدیدی نمی‌پذیرفتیم، دیده نمی‌شود. الان سه چهار پروژه را با هم پیش می‌نام تجاری و با یک ماه تمرین کارشان روی صحنه است. تطبیق پیدا کردن با این فضا برایم دشوار است.
وی ادامه داد: درک می‌کنم بضاعت مالی و شرایط مالی دلیل عمده این اتفاق است. یک تمرین طولانی سه چهار ماهه به معنای تعیین چهار ماه حقوق برای بازیگر و عوامل خواهد بود و کار را برای کارگردان دشوار می‌کند اما اثر نمایشی در یک پروسه چند ماهه، با کاویدن‌ها، کشف‌ها، زیستن با نقش و … پخته می شود. اگر نمایش‌هایی که کارگردانی کرده‌ام هنوز در ذهن شما و دیگرانی که آنها را دیده‌اند، مانده است به این دلیل بوده که آن کارها نتیجه تمرینات طولانی بوده‌اند.
این هنرمند در پایان گفت: در حال حاضر بیشتر می‌نویسم و ترجمه می‌کنم. آخرین کارم اثر ادبی «روپرت لیپاژ» بود که مدتی پیش توسط نشر نیماژ منتشر شد. اثر ادبی دیگری را هم در دست ترجمه دارم و همین طور در حال نوشتن یک متن تئاتر جدید هستم.
کارگاه «نوپردازان نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی» با تدریس مهرداد رایانی‌مخصوص ۱۰ و ۱۱ بهمن، ساعت ۱۰ تا ۱۲ برگزار میشود.
چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر به ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از ۲۷ دی تا ۱۲ بهمن ۱۴۰۲ در تهران در حال برگزاری است.
با تدریس مهرداد رایانی مخصوص، در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ۱۰ و ۱۱ بهمن در سالن مشاهیر مجموعه تئاترشهر، کارگاه آموزشی «نوپردازان نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش» در جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر برگزار خواهد شد. هدف این کارگاه آشنایی با جریان‌های فکری در نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی تا قرن بیست و یکم است. در این کارگاه، مهرداد رایانی مخصوص به توضیح تجربیات و دستاوردهای نوپردازان در این زمینه خواهد پرداخت. او همچنین به تغییراتی که در نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی صحنه نمایش صورت گرفته است و نمونه‌هایی از حذف و تغییر رکن‌های متعارف صحنه نمایش می‌پردازد. علاوه بر این، مهرداد رایانی مخصوص بیان کرده است که در حال حاضر بیشتر می‌نویسد و ترجمه می‌کند و در آینده هم قصد نوشتن یک متن تئاتر جدید را دارد. کارگاه «نوپردازان نوشتار خلاقانه نمایشی و کارگردانی» در مطالعات تاریخی ۱۰ و ۱۱ بهمن برگزار خواهد شد.