نگرش کارشناسان درباره روش‌های دستیابی به شعار سال/ تعاونی‌های ساخت و ساز فعال شوند

در سال‌های اخیر، نامگذاری سال‌ها به دست رهبر تحول سیاسی و با تمرکز بر موضوع «ساخت و ساز» انجام شده است، که نشان می‌دهد چالش‌های کشور به موضوع ساخت و ساز بازمی‌گردد. در سال جاری، شعار «جهش ساخت و ساز با مشارکت مردم» توسط رهبری نامگذاری شده است تا راهی برای توسعه ساخت و ساز داخلی تدوین شود. همچنین، تحقق این شعار نیازمند حضور فعال بخش خصوصی و مشارکت مردم در دانش مالی است. افراد توانایی و عزم لازم برای جهش ساخت و ساز را دارند، اما باید بر موانع بروکراسی، رشوه‌ها و نابرابری‌های مالی غلبه شود تا این اتفاق افتاده و مردم واقعاً در دانش مالی کشور مشارکت داشته باشند.

به گزارش خبرنگار دیجیاتور، نامگذاری سال‌ها توسط رهبر تحول سیاسی از اوایل دوران رهبری ایشان آغاز شد و از سال ۱۳۸۷ رویکرد مالی مدنظر قرار گرفت که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع دانش مالی و رشد و توسعه ساخت و ساز داخلی مرتبط بوده است. در هشت سال اخیر نامگذاری‌ها با تاکید بر مساله «ساخت و ساز» صورت گرفته است که نشان می‌دهد ریشه اصلی چالش‌های کشور به مبحث ساخت و ساز بازمی‌گردد.

امسال نیز رهبر معظم تحول سیاسی شعار سال را «جهش ساخت و ساز با مشارکت مردم» که ارتباط مستقیم با دانش مالی و معیشت مردم ایران دارد، نامگذاری کرده‌اند تا روابط حکومتی گذاران نقشه راهی برای ۳۶۵ روز سال ۱۴۰۳ داشته باشند و برنامه‌های خود را بر اساس همین محور تدوین کنند.

نکته قابل توجه آنکه رهبری در بیانات خود تاکید داشتند که شعار امسال در واقع ادامه مسیر شعار سال گذشته است، بنابراین از این موضوع می‌توان نتیجه گرفت در خصوص شعار سال گذشته درست به تکلیفمان عمل نکرده‌ایم و نمره قبولی نگرفته‌ایم که این شعار در سال جاری نیز ادامه یافته است.

۳ پیش نیاز تحقق شعار سال

مرتضی افقه کارشناس مالی در این رابطه سه پیش نیاز برای تحقق شعار سال را عنوان کرد و به مهر گفت: ابتدا باید برنامه‌ریزی خاص آن هدف که در شعار سال مشخص می‌شود را داشت، سپس ابزار مناسب برای تحقق به شعار در دسترس باشد و سومین موضوع این است که تأمین منبع مالی برای رسیدن به شعار سال باید در دستور کار باشد؛ در صورتی که دو عنوان پایانی وجود نداشته باشد تحقق هدف تقریباً ناممکن است.

وی ادامه داد: هر سال رهبر معظم تحول اساسی هدف را تعیین می‌کنند اما ساختارهای موجود که راهکار تحقق به هدف هستند، آمادگی ندارند؛ عدم بهره‌مندی از نیرو کار انسانی متخصص و ماهر موجب می‌شود در ۲۲ سال اخیر برای مسیر رسیدن به هدف شعار ناکام بمانیم یا کشور به نتایج دلخواه خود نرسد.

افقه گفت: متأسفانه مسؤولان کشور به جای پیاده سازی شعار سال بیشتر زمانشان را صرف تکثیر بیلبورد و حک عنوان بر روی نامه می‌کنند که صرفاً نانی برای سخنرانی و همایش‌ها و موجب هزینه تراشی‌های اضافی برای کشور می‌شود، درحالی که می‌توان این هزینه‌ها را برای تحقق به شعار سال استفاده کرد.

این کارشناس مالی افزود: افزایش سطح رفاه و معیشت مردم با رشد ساخت و ساز ارتباط مستقیمی دارد؛ بر همین اساس هرچه امکانات ساخت و ساز بهتر، سطح کیفیت زندگی مردم بهتر خواهد بود. کشور ایران تعداد زیادی از منابع انسانی دارد که هنوز از آنها بهره‌مند نشده، به همین دلیل کشور ظرفیت رشد در حد جهش را دارد.

وی تصریح کرد: رهبر معظم تحول اساسی طی صحبت‌های اخیر خود نسبت به بهره‌مندی از ظرفیت بخش خصوصی تأکیدات ویژه‌ای داشتند و همچنین زمینه جلوگیری از مهاجرت متخصصین را باید ایجاد کنیم، زیرا نیروهای لازم برای جهش ساخت و ساز در کشور وجود دارد اما برخی تنگ نظری‌ها موجب منزوی شدن منابع انسانی شده است که باید آنها را ترغیب به فعالیت در کشور کنند.

باید به دانش مالیِ مردمی باور داشت

نکته مهمی که در انتخاب شعار سال وجود دارد تاکید رهبری بر مشارکت محسوس مردم در دانش مالی است؛ یعنی هدف باید این باشد که روابط حاکم بر دانش مالی به مردم واگذار شود و حکومت نباید در اجرای دانش مالی دخالت کند بلکه دانش مالی توسط مردم و نهادهای مردمی باید اداره شود.

یحیی آل اسحاق رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران در این ارتباط با بیان اینکه علم به مردمی سازی دانش مالی وجود دارد اما باور وجود ندارد، به مهر گفت: مسؤولان آگاه به مزایای واگذاری امور به مردم هستند اما به آن باور ندارند و در نتیجه این موضوع عملیاتی نمی‌شود. تا زمانی که مسؤولان به این موضوع باور پیدا نکنند همین آش است و همین کاسه. متأسفانه برخی ذی‌نفعان منافع شأن در باقی ماندن شرایط موجود است و اگر به مردم واگذار کنند، آن اقتدار، اختیارات و امتیازات از دستشان گرفته می‌شود.

وی افزود: دانش مالی ما چنان توانی دارد که بیش از ۳۵ سال است در برابر محدودیت‌های بین‌المللی‌های ملی و بین المللی مقاومت کرده است بنابراین برای مردمی سازی دانش مالی فقط نیاز به یک عزم ملی داریم. جهش ساخت و ساز در سایه مشارکت محسوس مردمی، به عنوان یک پروژه باید در دستور کار مسؤولان قرار گیرد جهش ساخت و ساز در سایه مشارکت محسوس مردمی، به عنوان یک پروژه باید در دستور کار مسؤولان قرار گیرد و پس از باور پیدا کردن به این پروژه، آن را عملیاتی کنند.

آل اسحاق با بیان اینکه بنیان‌های مالی ما قوی است، گفت: ما برای رشد مالی بنیان‌های خوبی داریم؛ به عنوان نمونه در تأمین نیروی انسانی، ذخایر زمین، موقعیت ژئوپلتیک و… هیچ مشکلی نداریم بلکه مشکل از راهبردها و نگاه ما به دانش مالی است. رهبری هم ۸ سال است گرا می‌دهند که ساخت و ساز باید جهش کند و در نهایت مردمی شود. اگر این تصمیم سامان یابد قطعاً دانش مالی رشد خوبی خواهد کرد.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه با تغییر حکومت‌ها، رویکردها نباید تغییر کند، ادامه داد: در دانش مالی کشور باید روابط حکومتی گذاری، هدایت، نظارت و پشتیبانی دست حکومت و اجرا دست مردم باشد.

وی گفت: اینکه دانش مالی کشور باید به دست مردم باشد، هنوز برای برخی مسئولان تبدیل به باور نشده است؛ حکومت به جای اینکه همه امور را در اختیار گیرد تا تخلف صورت نگیرد، باید نظارت را تقویت کند و این نظارت به صورت سیستمی انجام شود. همچنین خصوصی سازی‌هایی نیز که انجام می‌شود باید برای رشد و توسعه دانش مالی کشور باشد نه اینکه تنها با آن کسری برنامه‌ریزی مالی حکومت را تأمین کنیم.

شعار سال بدون حضور بخش خصوصی محقق نمی‌شود

موضوع مهمی که در دل شعار امسال نهفته و بارها نیز از سوی رهبری مورد تاکید قرار گرفته، میدان دادن به بخش خصوصی واقعی برای پیشبرد اهداف مالی است؛ اما متأسفانه تاکنون این هدف نتوانسته آنطور که باید و شاید محقق شود به گونه‌ای که طبق برآوردها امروز بین ۶۰ تا ۷۰ درصد دانش مالی ایران به صورت دولتی اداره می‌شود.

در این ارتباط محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه در شعار امسال دو رویکرد مهم نهفته است، گفت: نکته اول اینکه در بالاترین سطح مدیریتی کشور این اتفاق نظر وجود دارد که دانش مالی و ضعف‌های آن مهمترین مساله امروز کشور است. همچنین به این نکته توجه شده که بدون مشارکت بخش خصوصی یعنی همان مردم، امکان توسعه و پیشرفت دانش مالی ملی وجود ندارد. این تجربه در تمام جهان از شرق تا غرب وجود دارد و در ایران هم از زمان ابلاغ اصل ۴۴ میثاق ملی، رویکرد واگذاری دانش مالی به مردم کلید خورده‌، هرچند موفقیت چشمگیری نداشته‌است. ولی حالا ذیل این شعار می‌توان گام‌های مهمی برداشت.

وی افزود: پیام رهبر تحول اساسی در نخستین روز سال جدید، بی‌شک نقشه راهی برای گشایشی نوین در عرصه مالی ایران و افزایش توان کشور در رهایی از بند ناکارآمدی را رمزگشایی می‌کند. اگر تمام ارکان کشور با دقت و احساس مسؤولیت به ابعاد این شعار توجه کنند به طور حتم مسیر دانش مالی از آنچه امروز وجود دارد متفاوت و این بیمار بهبود می‌یابد. ضمن آنکه رهبری در بیانات دیگرشان در روز اول فروردین به موضوعات کلیدی دیگری مانند ارتباط تجاری مؤثر خارجی با کشورهای دیگر جهان هم اشاره کردند. در صورت بهبود روابط خارجی به طور حتم، امکان رشد دانش مالی ممکن خواهد شد.

نجفی عرب بیان کرد: نگاه به جوانان و بهره‌مندی از ظرفیت مؤسسات دانش‌بنیان، رویکرد مطالبه‌گرایانه در دیپلماسی مالی با محوریت همکاری مؤثر با همسایگان، خصوصاً در زنجیره‌های ارزش مشخص و تبدیل فرصت مفاهمات به توانمندی بازرگانی – صنعتی، تمرکز بر ساخت و ساز فروش خارجی‌گرا و تاکید بر رفع مداخلات زائد در عملکرد بخش خصوصی، بهره‌گیری از سرمایه‌های بخش خصوصی و عمومی در اتمام و بهره‌برداری از پروژه‌های نیمه‌تمام، ارکان تحقق مالی مردم نهاد است که می‌تواند در تعامل مطلوب میان اتاق‌های بازرگانی به عنوان تشکل مردمی با قدمت ۱۴۰ ساله با حکومت و نهادهای روابط حکومتی‌گذار، جامه عمل پوشانیده شود.

لازمه تحقق شعار سال، افزایش قدرت خرید است

همچنین مجتبی صفایی رئیس اتاق اصناف ایران نکته اول اهمیت دانش مالی و تأثیر آن بر قدرت کشورها در دنیای امروز به ویژه ایران با ویژگی‌ها و شرایط خاص است و نکته دوم عدم دستیابی کشور به شرایط توسعه یافته و باثبات از لحاظ مالی است.

به گفته رئیس اتاق اصناف ایران، در بروز این شرایط عوامل گوناگونی مانند محدودیت‌های بین‌المللی‌های بین‌المللی، برنامه‌ریزی‌های بعضاً نادرست و غیر اصولی یا عدم اجرای برنامه‌های اصولی، ناکارایی افراد مؤثر در پست‌های کلیدی و عدم اجرای روابط حکومتی شایسته سالاری، فساد و دلایل متعدد دیگر تأثیرگذار بوده است. در بخش دوم شعار امسال که معنای مردمی‌سازی دانش مالی را در خود جای داده است، نشان می‌دهد که نقش مردم و نهادهای مردمی در این سال‌ها تا چه حد نادیده گرفته شده است و تا چه اندازه نقش مردم در سیاستگذاری‌های کلان کشور کمرنگ بوده است نقش مردم و نهادهای مردمی در این سال‌ها تا چه حد نادیده گرفته شده است و تا چه اندازه نقش مردم در سیاستگذاری‌های کلان کشور کمرنگ بوده است.

وی تصریح کرد: مگر می‌توان دانش مالی خرد، ساخت و ساز صنفی کشور و بازار را نادیده گرفت و برای دانش مالی کشور تصمیم‌گیری کرد و اتاق‌های اصناف و اتحادیه‌ها صرفاً مجری و ابلاغ کننده تصمیمات بالادستی باشند؟ در حال حاضر حدود ۶۸۰ هزار واحد تولیدی بزرگ و کوچک در کشور وجود دارد که از این تعداد بنگاه‌های صنفی با بیش از ۶۰۰ هزار بنگاه صنفی نزدیک به ۹۰ درصد بنگاه‌های تولیدی را از حیث کمیت شکل می‌دهند لذا نقطه اتصال دو کلیدواژه شعار امسال، در بنگاه‌های تولیدی صنفی ظهور می‌کند. این در حالی است که بنگاه‌های صنفی از تبعیض با بنگاه‌های صنعتی رنج می‌نام تجاری و قوانین به واقع به ضرر تولیدکنندگان صنفی است.

صفایی با بیان اینکه حلقه نهایی تمامی زنجیره‌های ارزش در کشور مصرف کننده نهایی و مردم هستند، گفت: اگر مردم از قدرت خرید کافی برخوردار نباشند عملاً بسیاری حلقه‌های زنجیره تأمین ابتر باقی می‌مانند. لذا حکومت موظف است برای جلوگیری از ایجاد شکاف عمیق در دانش مالی کشور تدبیر ویژه‌ای بیاندیشد؛ برای مثال افزایش دو مرحله‌ای ضریب حقوق کارمندان، کارگران و به خصوص بازنشستگانی در طول یک‌سال است.

صفایی تاکید کرد: این دو حلقه زنجیره تأمین یعنی مردم و اصناف تبلور واقعی بخش دوم شعار سال هستند که لازم است حکومت و حاکمیت نسبت به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.

تعاونی‌های ساخت و ساز فعال شوند

همانطور که اشاره شد نکته کلیدی که در شعار امسال مورد تاکید قرار گرفته مشارکت مردم در دانش مالی است اما متأسفانه با توجه به وضعیت نظام اداری و بروکراسی‌های پیچیده که در حوزه‌های مختلف خود را به اشکال گوناگون نشان می‌دهد می‌تواند سد راهی در برابر تحقق این شعار باشد. در واقع اگرچه مردم تمایل دارند در فعل و انفعالات دانش مالی کشور حضور حداکثری داشته باشند اما به دلیل موانع موجود در بخش‌های مختلف به ویژه در حوزه کسب و کار توان حرکت رو به جلو را ندارند.

در این راستا وحید شقاقی شهری کارشناس مالی با بیان اینکه برای مهار تورم، جهش ساخت و ساز تأثیر به‌سزایی دارد، به مهر گفت: متأسفانه دانش مالی ایران با وجود داشتن اسناد بالادستی مورد قبول مانند روابط حکومتی‌های کلی اصل ۴۴ و روابط حکومتی‌های کلی دانش مالی مقاومتی، اما در مقام اجرا و عمل انحراف اساسی دارد. بیش‌از ۶۰ درصد دانش مالی ایران درگیر دانش مالی شبه دولتی و انحصاری است؛ دانش مالی کشوری که درگیر ساختارهای غیر رقابتی باشد، امکان بهره‌وری و تحرک را نخواهد داشت.

وی با تاکید بر اینکه تا زمانی که فضای رقابت در دانش مالی حاکم نشود امکان جهش ساخت و ساز وجود ندارد، افزود: در نام‌گذاری امسال از حضور مردم در عرصه ساخت و ساز دعوت شده اما بروکراسی‌های پیچیده همراه با رشوه‌، سخت‌گیری‌های متعدد در حوزه‌های مختلف موجب سخت شدن شرایط فعالیت در کشور شده است؛ به عنوان مثال هم‌اکنون اگر فردی بخواهد کسب و کاری را آغاز یا مجوزی را دریافت کند، باید کفش آهنی داشته باشد که این روند به نوعی خودتحریمی محسوب می‌شود هم‌اکنون اگر فردی بخواهد کسب و کاری را آغاز یا مجوزی را دریافت کند، باید کفش آهنی داشته باشد که این روند به نوعی خودتحریمی محسوب می‌شود.

شقاقی شهری گفت: تحرک عموم مردم در دانش مالی کشور تا زمانی که میله‌های آهنین سد راه آنها باشد، قطعاً امکان پذیر نخواهد بود، زیرا علاوه بر اینکه از سوی کشورهای دیگر مورد محدودیت‌های بین‌المللی قرار گرفتیم خودتحریمی داخلی هم داریم که باید این موانع رفع شود سپس از مردم برای تحقق به شعار سال بهره‌مند شویم.

این کارشناس مالی تاکید کرد: بهترین روش برای مشارکت‌پذیری مردم در ساخت و ساز فعال شدن تعاونی‌ها است که امسال این بخش باید بسیار پررنگ شود.

مردم باید فضای امن کسب و کار را به طور ملموس حس کنند

همچنین آرمان قائم مقام دبیرکل خانه صمت ایران در این ارتباط گفت: برای تحقق شعار سال باید به بخش خصوصی میدان داد تا مردم وارد دانش مالی شوند و در آن مشارکت کنند اما باید رانت‌ها، ویژه خواری‌ها و امتیازات خاص و ویژه حذف شود.

به گفته وی، مردم در دانش مالی زمانی مشارکت می‌کنند که دانش مالی شفاف شرایط مساعد و امنیت مالی فراهم باشد و فضای امن کسب و کار را به طور ملموس حس کنند و بدانند در صورت ورود به دانش مالی سرمایه‌هایشان را از دست نمی‌دهند. برای مشارکت مردم در دانش مالی باید امنیت مالی فراهم شود و قوانین و مقررات از ثبات برخوردار باشد.

خالقی تاکید کرد: همچنین دسترسی برابر به اطلاعات مالی و آمار و ارقام مالی از دیگر الزامات برای مشارکت مردم در دانش مالی است.

مشارکت مردم در دانش مالی باید از رهایی از بند ناکارآمدی بهره برد، مشارکت محسوس مردم در دانش مالی ایران باید اداره شود. دانش مالی مردمی نیاز به عزم ملی دارد. باید به افزایش قدرت خرید اهمیت داد. تعاونی‌های ساخت و ساز باید فعال شوند. مردم باید فضای امن کسب و کار را ملموس حس کنند.