چرا اثر کاهش تورم در مواد غذایی را احساس نمی کنیم؟
0 نظر
خلاصه‌ای از برنامه پایش در مورد تورم و عملکرد نهاد مالی در کنترل آن بود. در برنامه مورد بحث قرار گرفت که با وعده‌ها و روابط حکومتی‌های اخیر نهاد مالی، تورم کاهش پیدا کرده اما این تاثیر مستقیم در زندگی مردم قابل لمس نبوده است. مهمترین مسائل مطرح شده در برنامه شامل نظارت ضعیف بر بانک‌ها، ناترازی بانک‌ها، و کسری برنامه‌ریزی مالی بود که کارشناسان برنامه به تحلیل و ارائه راه‌حل‌های اصلاحی پرداختند و نکاتی را برای بهبود وضعیت مالی کشور مطرح کردند.
به گزارش خبرنگار دیجیاتور سال‌های سال است که دانش مالی ما درگیر تورم است. همه اثر تورم بالا را روی زندگی‌مان احساس کرده‌ایم. در این بین یکی از وعده‌ها و اولویت‌های مسئولان نهاد مالی کنترل و مهار تورم است. نتیجه روابط حکومتی‌های اخیرش هم کاهش رشد نقدینگی بود اما آیا نهاد مالی موفق بوده و مسیر درستی برای کاهش تورم در پیش گرفته است؟ این‌ها سوالاتی است که علی سعدوندی، کارشناس بانکی، به آن پاسخ می‌دهد.
لابلای خبرها، خبر کاهش تورم و موفقیت نسبی روابط حکومتی‌های نهاد مالی به چشم می‌خورد. عدد و رقم‌ها از کاهش رشد نقدینگی که یکی از ریشه‌های اصلی تورم است، حکایت می‌کند. رشد نقدینگی همانطور که مسئولان نهاد مالی وعده داده‌بودند به عدد ۲۵ درصد رسیده است. با این وجود، در بین مردم کسی نیست که به اثرات این کاهش تورم اشاره کند. هنوز حرف از گرانی و فشار معیشتی است. شب گذشته در برنامه مالی پایش، همین سوال مطرح شد. نمودارها نشان می‌دهد که تورم از ۴۶ درصد به ۳۹ درصد رسیده اما چرا تغییری در جیب مردم ایجاد نشده است؟
علی سعدوندی، مهمان برنامه پایش در یکشنبه ۱۳ اسفند بود و صفر تا صد روابط حکومتی‌های نهاد مالی از زمان ریاست فرزین را بررسی کرد و در پاسخ به این سوال که چرا کاهش تورم ملموس نیست گفت: «روند تغییر کرده و این کار بزرگی است اما واقعیت این است که تا وقتی تورم به زیر ۵ درصد و ۱۰ درصد نرسد، نمی‌توانیم ادعا کنیم که توفیق بزرگی در زمینه کاهش تورم داشته‌ایم. اگر اقدام به خلق پول بدون پشتوانه و کسری برنامه‌ریزی مالی شدید داشته باشید قطعاً در بلند مدت نمی‌توانید تورم را کنترل کنید. نهاد مالی روابط حکومتی نسبتاً درستی را در پیش گرفته و بر روی کنترل نقدینگی تاکید کرده. رشد نقدینگی کاهش پیدا کرده و این توفیقی برای نهاد مالی به شمار می‌رود اما با شرط و شروطی. نه فقط نقدینگی بلکه باید آزادسازی پول، پایه پولی، کسری برنامه‌ریزی مالی و ناترازی بانک‌ها را هم کنترل کرد. نهاد مالی در کنترل بقیه موارد غیر از نقدینگی توفیقی نداشته است.»
به گفته کارشناس بانکی مهمان برنامه پایش، در بیش از ۱۸۰ کشور جهان تورم به خوبی کنترل شده و کنترل تورم کار شاقی نیست اما برخی اصول را باید در نظر بگیریم که به این هدف برسیم.
ناترازی بانک‌ها، نتیجه عدم نظارت
علی سعدوندی روی آنتن زنده پایش در مورد ناترازی بانک‌ها، حکومت را مقصر دانست. همانطور که در خودروسازی‌ها سهم حکومت کم است اما حرف آخر را خودش می‌زند و حکومت حاضر نیست از سازماندهی و تصاحب این شرکت‌ها بگذرد، در مورد نظام بانکی هم همین اتفاق افتاده است. سعدوندی می‌گوید: «تمام اعضا هیئت مدیره بانک‌ها باید به حکومت پاسخگو باشند. بانک‌ها در دنیا وقتی سپرده‌ها را جذب می‌کنند، وظیفه امانی دارند نسبت به مردم و مالکان بانک. مطالعات ارزش‌ها حرفهای در نظام بانکی بسیار مهم است. اگر از اعضای هیئت مدیره بانک‌های خصوصی بپرسیم که نسبت به حفظ ارزش پول ملی حساسیت دارید یا سودآوری بانک خودتان، می‌گویند سود آوری بانک خودمان. این سیستم باید اصلاح شود.»
بنابراین طبق مباحثی که مطرح شد، بانک‌های ما با وجود وعده‌های رئیس نهاد مالی هنوز ناتراز هستند؛ اما سوال مهم‌تر این است که چرا ناترازی به وجود می‌آید؟
سعدوندی در این خصوص می‌گوید: «بانکی در کشور داشتیم که الان هم وضعش تغییری نکرده، از ۱۰۰ تومان وامی که داده ۹۲ تومان آن برنگشته و این در کل خدمات مالی جهان بی‌سابقه است. یک روزی باید به این موضوع رسیدگی شود. بانک‌های کاملاً ناتراز داریم. بانک‌هایی داریم که در سطح استاندارد روز دنیا عمل می‌کنند. اینکه نهاد مالی با چند مؤسسه کوچک مالی و اعتباری برخورد کرده باشد را نمی‌توان گفت برخورد با بانک‌های متخلف. نهاد مالی بانک‌های ناتراز را روی چشمش می‌گذارد. در دنیا بانک‌ها از ناظر بانکی هراس دارند، نه اینکه رفیق باشند و شام و ناهارشان با هم باشند. ناظر بانکی باید اخطار و هشدار بدهد.»
بانک‌های خوب را تنبیه می‌کنیم
به گفته این کارشناس مالی، در حوزه نظارت در بانک‌ها بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. درواقع راه کنترل تورم رفع ناترازی بانک‌هاست که نهاد مالی اصلاً به این قسمت توجهی نکرده است.
کارشناس بانکی می‌گوید: «امسال ما جلوی ناترازی را نگرفته‌ایم، نظارت بر بانک‌ها را تقویت نکرده‌ایم. بانکی که بهترین عملکرد را داشته و بانکی که بدترین عملکرد را داشته، به هردو گفتیم که باید دو درصد رشد ماهانه داشته باشید و تسهیلات داشته باشید. به این می‌گویند کج گزینی، یعنی بانکی که خراب بوده را داریم تشویق می‌کنیم و بانکی که خوب بوده را تنبیه می‌کنم و این را جایگزین نظارت‌های فوق شدید دنیا کرده‌ایم.»
مهمان برنامه پایش مستقیم و شفاف از رؤسای نهاد مالی در سال‌های اخیر می‌پرسد که چرا استانداردهای دنیا را در خصوص نظارت بر بانک‌ها رعایت نکرده‌اند؟
در طول برنامه پایش روابط حکومتی‌های مختلف نهاد مالی بحث و بررسی شد که تنها مورد موفق کاهش رشد نقدینگی بود. به گفته مهمان این برنامه، اگر سایر عوامل مانند پایه پولی و نرخ ارز و بانک‌های ناتراز کنترل نشوند، تورم کاهش پیدا نمی‌کند و حتی روابط حکومتی‌های کنترل تورمی هم بی‌اثر خواهند شد.
تحمیل کسری برنامه‌ریزی مالی به حکومت
رفع ناترازی‌ها در کنترل تورم بسیار مهم است. یکی از این ناترازی‌ها بحث برنامه‌ریزی مالی‌ای و کسری برنامه‌ریزی مالی است. در سال‌های اخیر شاهد کسری برنامه‌ریزی مالی بسیار زیادی بوده‌ایم که مجلس نیز در افزایش آن دست داشته است. بخش پایانی گفتگو با علی سعدوندی در برنامه پایش درباره برنامه‌ریزی مالی بود سعدوندی می‌گوید: «یک توصیه به نمایندگان جدید مجلس دارم. مجلس ما سالیان سال آنچنان را آن‌چنانی‌تر کرد یعنی برنامه‌ریزی مالی حکومت در خود حکومت سعی می‌شد که مسئله کسری کنترل شود اما وقتی به مجلس آمد بدتر شد.
البته در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ خود حکومت کسری برنامه‌ریزی مالی را افزایش داد و این‌ها خبط‌های بزرگی بود که در زمینه روابط حکومتی‌های برنامه‌ریزی مالی‌ای صورت گرفته اما به طور کلی ساختار کلی بررسی برنامه‌ریزی مالی در مجلس به نحوی است که کسری برنامه‌ریزی مالی را تشدید می‌کند. زیرا مجلس ما منطقه‌ای نگاه می‌کند. باید ساختار تغییر کند. در برخی کشورها حکومت برنامه‌ریزی مالی را به مجلس می‌دهد و مجلس نمی‌تواند دخل و تصرف کند. اگر ساختار تصویب برنامه‌ریزی مالی تغییر کند، تأثیر مثبت خواهد داشت.»
برنامه پایش که به مجری‌گری ندا سپانلو هر یکشنبه و سه‌شنبه از شبکه یک پخش میشود، پیگیر مسائل و مشکلات مالی مردم است و این بار خلاف جهت حرفهای مسئولان در مورد عملکرد مثبت نهاد مالی، از کارهای نکرده و نظارت ضعیف او انتقاد کرد.
کنترل تورم موفق نبوده و تورم هنوز ادامه دارد.رشد نقدینگی ۲۵ درصد است اما تاثیر مستقیمی بر جیب مردم نداشته است.ناترازی بانک‌ها به دلیل عدم نظارت حکومت و نهاد مالی ایجاد شده است.بانک‌ها در سطح بین‌المللی ناتراز عمل می‌کنند و حتی کمتر از ۹۲ درصد از وام‌ها به بانک‌ها بازگشت نکرده است.نظارت بر بانک‌ها فوق‌العاده ضعیف بوده و برنامه‌های کنترل تورمی بی‌تاثیر مانده‌اند.کسری برنامه‌ریزی مالی از حکومت به مجلس منتقل شده و تاثیر بدی بر برنامه‌ریزی مالی حکومت داشته است.روابط حکومتی برنامه‌ریزی مالی‌ای در ایران نیاز به بازنگری دارد تا کسری برنامه‌ریزی مالی کنترل شود.