تجربه یک عمل کنشگرانه در جهانی شدن: تاثیر چتر امنیتی قطر بر فعالیت هنری

صابر شیخ رضایی، هنرمند طراح گرافیک، در گفت‌وگو با خبرنگار دیجیاتور، درباره خلق آثار هنری معاصر و مرتبط با مسأله فلسطین، غزه، و جبهه هنری مقاومت صحبت کرده و برنامه مستمر انتشار و راهبرد رسانه‌ای را مهم‌تر از خلق و ساخت و ساز آثار دانست. وی همچنین اظهار کرد که تجربه کنش‌گری در فضای بین‌المللی حول موضوع فلسطین بسیار موثر بوده و با وجود اینکه در قطر و کشورهای عرب‌زبان ویترین فلسطین دوستی حفظ شده است، اما حمایت این کشورها رویایی بوده و جنایات رژیم اشغالگر متوقف نشده است. وی همچنین به جزئیات فعالیت‌های هنری و رسانه‌ای خود در قطر و انتقاد از حضور بی‌ربط افراد در پاویون ایران در بازی‌های جام ملت‌های آسیا اشاره کرده است.

صابر شیخ رضایی هنرمند طراح گرافیک در گفت‌وگو با خبرنگار دیجیاتور درباره خلق آثار هنری معاصر و مرتبط با مسأله فلسطین، غزه و جبهه هنری مقاومت، داشتن برنامه مستمر انتشار و راهبرد رسانه‌ای را مهم تر از خلق و ساخت و ساز دانست و بیان کرد: ما اگر بهترین آثار را طراحی کنیم، چون در بازه تولیدات جهانی، فضا و بازوهای نشر جدی جهانی قرار نداریم، آثار متناسب با کیفیت تولیدی اثر، تبلیغ و منتشر نمی‌شود و آن هدف اصلی محقق نمی‌شود. از طرف دیگر آثاری از من که دیده شده و اصطلاحاً در فضای مجازی چرخیده است، عمدتاً بین مخاطبان عربی و جغرافیای جهان دین محمدی بوده است ولی ما در نشر آثار با تنوع ظرفیت‌ها و مجموعه‌های مسؤول در این زمینه، در داخل کشور هم کاستی داریم چه برسد در قیاس با فضای بین المللی.

تجربه کنش‌گری در فضای بین‌المللی حول موضوع فلسطین

وی با تاکید بر این‌که در فضای نشر آثار هنری موفق عمل نکرده‌ایم، تصریح کرد: حداقل فعالیت ترویجی نمایندگی‌های فرهنگی ایران و به عبارتی در همه سفارتخانه‌ها، برگزاری نمایشگاه‌های مناسب از گزیده آثار ساخت و ساز شده طی ۱۰۰ روز گذشته یا حتی نشر حداکثری آثار در فضای مجازی برای افرادی است که با سفارتخانه‌ها در ارتباط هستند. آثار فراوانی از هنرمندان ایران در کنار آثار جهانی در این سه ماه در فضای مجازی در گردش و انتشار بود که متأسفانه عده‌ای از مسؤولان این بخش فرهنگی در خواب زمستانی به سر می‌نام تجاری و مگر این‌که این حوادث و واکنش هنرمندان آن‌ها را از خواب بیدار کنند.

شیخ رضایی درباره جمع شدن فعالان هنری رسانه‌ای در قطر و جام ملت‌های آسیا توضیح داد: جمعی از دغدغه‌مندان و فعالان مرتبط با فلسطین با عنوان «گروه سه خط» گردهم آمدیم و به دوحه قطر مسافرت کردیم و خواستیم تجربه کنش‌گری در فضای بین‌المللی حول موضوع فلسطین را از جام ملت‌های آسیا آغاز و ظرفیت سنجی کنیم تا بتوانیم گسترش مخابرات و گفتن از مسایل فلسطین و بررسی شیوه های کارآمدتر نشر آثار و اندیشه ها و برنامه ها در فضایی متفاوت تر از ارتباط حکومت‌ها را انجام دهیم. در رقابت های ورزشی جهانی قوانین بازدارنده در مورد ورود مسایل سیاسی به ورزش و ورزشگاه‌ها وجود دارد که در دوحه هم به همین شکل بود. حتی در حاشیه ورزشگاه ها یا محل تجمع و میدان ها با وجود حضور هواداران قوانین نظارتی و سخت گیرانه وجود داشت. ولی در دنیای معاصر همین قوانین سخت‌گیرانه هم در موارد متعدد تعدیل یا نادیده گرفته می‌شود مثلا در حوادث مرتبط با اوکراین و روسیه یا در رقابت‌های جام باشگاه‌های اروپا توسط هواداران ورزشی و در موضوعات سیاسی یا اجتماعی خاص حتی موضوع فلسطین، مورد بهره برداری و جلب توجه جهانی قرار می گیرد.

جمعی از دغدغه‌مندان و فعالان مرتبط با فلسطین با عنوان «گروه سه خط» گردهم آمدیم و به دوحه قطر مسافرت کردیم و خواستیم تجربه کنش‌گری در فضای بین‌الملل حول موضوع فلسطین را از جام ملت‌های آسیا آغاز کنیم.

وی ادامه داد: قطر به عنوان یکی از حامیان رسانه‌ای نسبت به قضیه فلسطین و گروه های مقاومت و به ویژه حضور تیم ملی فلسطین در رقابت‌ها، تدافعی نسبت به حمل پرچم فلسطین در صحن ورزشگاه ها و مبادی رسمی شهری و مترو و میادین نداشت ولی هنگامی که پیکان سخن یا آثار خلاقانه یا رسانه به سمت نقد و تقبیح فعل و موجودیت «اشغالگر» می‌رفت یا بیان مصداق جنایت‌ها در غزه پس از طوفان الأقصی یا حتی عناصر تصویری شاخص مثل مسجد الأقصی و برخی عبارات و شعارهای مشهور روی البسه و اقلام هواداری ورزشی مثل شال و سربند و غیره مشاهده می شد، حضور نیروهای امنیتی و پلیس مشهود و با برخورد و ممانعت همراه بود که همین رویه حمایت از این مساله انسانی را دشوار می کرد.

شیخ رضایی تصریح کرد: هدف ما در این فضا این بود که با استفاده از تجارب موفق تشکل جوانان «امت واحده» در فضای کشورهای اسلامی، بتوانیم در موضوع فلسطین، فاصله انتقال پیام را با مخاطبان جهانی کم کنیم و ضریب بگیریم که بخشی از این اهداف محقق شد اما بخش جدی از این جریان، دچار چتر امنیتی قطر شد. این در حالی است که در قطر، شبکه الجزیره وجود دارد و ظاهراً از حماس و فلسطین حمایت می‌کند اما عملاً در فضای شهری و میدان ورزشی نمی‌گذاشتند صدایی از مسأله اصلی فلسطین که اشغال آن است، بلند شود.

استفاده از تجارب موفق «امت واحده» در کشورهای اسلامی در موضوع فلسطین

وی درباره فعالیتی که در قطر طی چند روز حضورش در جریان برگزاری جام ملت‌های آسیا داشت، توضیح داد: بنده با دعوت علی حیاتی در کنار گروه در فعالیت‌ها توفیق حضور داشتم، ما چند کار گرافیکی در قالب پارچه نوشته تصویری در ابعاد بزرگ و به شکل تعاملی با طراحی تصویرگران از جمله میکاییل براتی، محمد صالحی و برادران پاشایی و رنگ آمیزی توسط مردم و مخاطبان داشتیم که فرآیند به سرانجام رسیدن آثار هم در فضای مجازی بازنشرهای ویژه ای داشت. اجراهای میدانی از جمله اجرای هنر صوتی زنده توسط مهرداد نوروزی و پرفورمنس و نمایش حسین قاسمی و همراهی برای خلق اثر تجسمی هم در برنامه ها بود که با مخاطبان بین‌المللی ارتباط گرفته می شد و این آثار در رسانه های مجازی مردمی فراوان بازنشر می‌شد.

وی ادامه داد: هنرهای خوشنویسی و تصویرگری نیز در حاشیه رقابت‌ها خلق اثر و حضور جدی داشتند. دیدار بسیار مغتنمی هم با وائل الدحدوح خبرنگار مشهور شبکه الجزیره در شهر غزه، که شماری از عزیزان خانواده اش توسط صهیونیست ها به شهادت رسیده بودند، میسر شد و اثر مشترکی توسط روح الله ابوالفضلی و محمدرضا دوست محمدی، طراحی و به او هدیه شد که در بسیاری از دیدارهای رسمی وی با مقامات سیاسی دنیا در قاب گزارش های تصویری شان قرار گرفت. تلاش های دوستان فرهنگی و رسانه ای هم بخش مهم این مسافرت بود که بانوان محترم نیز در این امر کوشا بودند. در واقع جمعی بودیم که هر کدام از دوستان یک چرخ دنده این سازه فعالیت و اتفاقات بودند و این عملیات کوچک فرهنگی هنری رسانه ای، الحمدالله بازخوردهای موفقی داشت که از هواداران ورزشی و مردم دنیا در قطر شاهد بودیم.

این هنرمند طراح گرافیک همچنین درباره طرح مباحثی درباره حضور این جمع در قطر و جام ملت‌های آسیا با هزینه دولتی نیز بیان کرد: با پول حکومت به این مسافرت نرفتیم که اتفاقاً شبکه‌های معاند نیز روی این موضوع مانور دادند که حکومت ایران تماشاگر از ایران آورده است! البته در همه جای دنیا، حضور تیم های هوادار حاکمیت مرسوم هستند حتی ما در قطر در رقابت های این تیم شاهد گروه های مختلفی از ملیت های دیگر ولی تجهیز شده به عنوان تماشاگر قطری می دیدیم. در دوحه بسیاری از ایرانی ها را هم می دیدیم که گویا به شکل جمعی در این مسافرت حضور داشتند، ولی گروه ما علاوه بر تشویق و حمایت از فوتبال ایران، چون اهداف هنری و رسانه خاص خود را داشت، اصلاً در این قاب صرفاً ورزشی نمی گنجید و تا جایی که مطلع هستم هزینه های مسافرت با دشواری هایی از منابع و حامیان بخش خصوصی تامین شده بود که به همین واسطه ما یک بار هم سفرمان لغو شد و دیدار اول مرحله مقدماتی ایران و فلسطین را از دست دادیم.

قطر و برخی کشورهای عرب زبان، ویترین فلسطین دوستی را حفظ کرده‌اند!

وی با تأکید بر این‌که یکی از اهداف این مسافرت، ارتباط گرفتن با جوانان و نسل جدید با مسأله مقاومت و فلسطین بود، گفت: قطر و برخی کشورهای عرب زبان، ویترین فلسطین دوستی را حفظ کرده اند اما حقیقت این است آن اتفاقی که باید به درد مردم غزه بخورد و جنایات رژیم اشغالگر متوقف و در مجامع بین المللی محکوم شود، رخ نمی‌دهد. این در حالی است که با همه حمایت قطر از فلسطین، در بازی بین تیم‌های امارات و فلسطین، تماشاگرهای اماراتی سکوت یک دقیقه ای را که برای شهدای غزه در ابتدای بازی توسط داور تعیین شد، شکستند! همچنین برخی تماشاگران امارات متاسفانه پرچم اسراییل غاصب را در دست داشتند! می‌خواهم بگویم ویترین یک مورد است و داخل فروشگاه چیز دیگری است که به هر حال با تلاش‌های انفرادی و جمع‌های محدود در کفِ میدان و ارتباط سینه به سینه با مخاطبان جهانی می‌توان نتیجه گرفت. ولی تجارب زیبایی بود از همراهی جوانان و خانواده ها از کشورهای مختلف با عقاید متفاوت از شرق تا غرب آسیا با این فرض که بسیاری هواداران از همه جای دنیا برای تشویق تیم های منتخب شان حضور داشتند و حتی هوادارهایی که تیم های کشورشان از حضور در رقابت ها محروم بودند.

شیخ رضایی در پایان از حضور برخی افراد بی ربط به میراث و آثار خلاقانه ایران و هنرمندنماها در پاویون ایران در بازی‌های جام ملت‌های آسیا ابراز تعجب و تصریح کرد: ما فاصله‌ای جدی از حرف تا عمل و رسیدن به استانداردها داریم از همین رو شخصاً فارغ از نگاه‌های حاکمیتی به شکل مردمی در آن‌جا حضور پیدا کردیم تا این فاصله را جبران کنیم.

مصاحبه گرفته شده با صابر شیخ رضایی، هنرمند طراح گرافیک در مورد خلق آثار معاصر مرتبط با فلسطین و جبهه هنری مقاومت، بحث کردن در مورد مهم بودن راهبرد رسانه‌ای و انتشار آثار. تاکید کرد که آثار معاصری که خلق می‌کند، بیشتر برای مخاطبان عربی و جهان دین محمدی است و در نشر توسط مسؤولان فرهنگی داخل کشور کاستی دارد. او همچنین با صحبت در مورد انجام تجربه کنش‌گری در فضای بین‌المللی حول موضوع فلسطین و تجربه‌هایی که از حضور در قطر در جام ملت‌های آسیا داشت، حرف زد. وی تصریح کرد که هدف اصلی مسافرت به قطر بود ارتباط برقرار کردن با جوانان و نسل جدید موضوع مقاومت و فلسطین بود.