حضور میکروپلاستیک‌ها در رودخانه‌های سواحل جنوبی دریای خزر

در این متن، آقای احمد منبوهی، رئیس ایستگاه اقیانوس‌شناسی دریای خزر، درباره میکروپلاستیک‌ها یا پلاستیک‌های خرد دریایی صحبت کرده است. او توضیح داده است که میکروپلاستیک‌ها ذرات پلاستیکی کوچک با قطر کمتر از ۵ میلی‌متر هستند و منشأ اولیه و ثانویه دارند. احمد منبوهی به طبقه‌بندی متفاوت میکروپلاستیک‌ها اشاره کرده و بیان کرده است که این ذرات به تفکیک شکل، اندازه، رنگ، نوع پلیمر و مورفولوژی دسته‌بندی می‌شوند. او همچنین به اهمیت رودخانه‌ها در انتقال پلاستیک به دریاها اشاره کرده است و بیان کرده است که هر سال مقدار زیادی پلاستیک از طریق رودخانه‌ها به دریاها و اقیانوس‌ها وارد می‌شود. آقای منبوهی همچنین به نتایج تحقیقات درباره آلاینده‌ها میکروپلاستیک در رودخانه‌های منتهی به دریای خزر اشاره کرده است و اظهار کرده است که میکروپلاستیک‌ها در تمام نقاط مورد مطالعه در این رودخانه‌ها وجود دارند. وی نیز به این نکته اشاره کرده است که میانگین غلظت میکروپلاستیک‌ها در نقاط مورد مطالعه در دوره پرآب بیشتر از دوره کم‌منابع آبی است و عواملی مانند فاضلاب، پسماند‌های خانگی و فعالیت‌های تفریحی و زراعت میتواند به افزایش میکروپلاستیک‌ها در رودخانه‌ها منجر شود. نتایج این تحقیقات در مجله تحقیقات علوم محیط‌زیست و آلاینده‌ها منتشر شده است.

به گزارش دیجیاتور به نقل از پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، احمد منبوهی، رئیس ایستگاه اقیانوس‌شناسی دریای خزر(نوشهر) با بیان این مطلب که ‏میکروپلاستیک‌ها یا پلاستیک‌های خُرد به عنوان فراگیرترین پسماند‌های دریایی، ذرات پلاستیکی ‏کوچک با قطر کمتر از ۵ میلی ‌متر بوده و منشأ اولیه و ثانویه دارند، گفت: میکروپلاستیک‌های اولیه ‏در اندازه میکرومتری ساخت و ساز می‌شوند و مانند موادی که در محصولات مراقبت شخصی و آرایشی ‏استفاده می‌شود. میکروپلاستیک‌های ثانویه نیز با تجزیه پلاستیک‌های بزرگ‌تر ساخت و ساز می‌شوند. ‏

وی به طبقه‌بندی متفاوت میکروپلاستیک‌ها اشاره کرد و گفت: میکروپلاستیک‌ها بر اساس شکل، ‏اندازه، رنگ، نوع پلیمر و مورفولوژی به دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند و با افزایش ‏سطح میکروپلاستیک، امکان جذب آلاینده‌هایی مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌‏ای/ ‏PAHs‏ و مواد دارویی روی سطوح آبگریز میکروپلاستیک‌ها افزایش پیدا می‌کند.‏

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی ضمن بیان ارتباط انسان‌ها با محیط‌های منابع آبی شیرین مانند رودخانه‌ها در ادامه افزود: ‏رودخانه‌ها نقش مهمی در انتقال پلاستیک به محیط‌های دریایی دارند و برآورد می‌شود سالانه ۸ ‏دهم تا ۲.۷ میلیون تن پلاستیک از طریق رودخانه‌ها به دریاها و اقیانوس‌های جهان وارد شود.‏

منبوهی افزود: رودخانه‌ها حدود ۸۰ درصد از پسماند‌های پلاستیکی را وارد اقیانوس‌های جهان می‌کنند. ‏همچنین تجمع میکروپلاستیک‌ها در رسوبات رودخانه منجر به تشکیل کانون‌های میکروپلاستیک ‏می‌شود و این نقاط به عنوان منبع ثانویه برای میکروپلاستیک‌های رودخانه‌ای در نظر گرفته می‌شوند.‏

رئیس ایستگاه اقیانوس‌شناسی دریای خزر(نوشهر)، خاطرنشان کرد: اگرچه مطالعات زیادی در ‏سال‌های اخیر در مورد آلاینده‌ها میکروپلاستیک در منابع آبی‌ها و رسوبات ساحلی و فراساحلی دریای خزر ‏انجام شده است، ولی هنوز ناشناخته‌های زیادی در مورد آلاینده‌ها میکروپلاستیک در رودخانه‌های ‏منتهی به جنوب دریای خزر وجود دارد. ‏

وی تصریح کرد: پیش از این نشان داده شد که هیدرودینامیک (پویاشناسی) رودخانه‌ها همچنین ‏فعالیت‌های مسافرت و توریسم و ماهیگیری، مهم‌ترین منابع ورود میکروپلاستیک به منابع آبی‌های جنوبی دریای ‏خزر است. با این حال، اطلاعات کمی در مورد احتمال وجود و میزان آلاینده‌ها میکروپلاستیک در ‏رودخانه‌های منتهی به دریای خزر در دسترس است.‏

منبوهی در خصوص این تحقیق که برای نشان دادن وجود، تنوع و فراوانی آلاینده‌ها میکروپلاستیک در ‏رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر انجام شد، اظهار کرد: بر اساس این پژوهش مشخص ‏شد میکروپلاستیک‌ها در تمام نقاط مورد مطالعه در رودخانه‌ها (بالادست و پایین‌دست) وجود ‏دارند.‏

به گفته منبوهی، میانگین غلظت میکروپلاستیک‌ها در نقاط مورد مطالعه در دو فصل پر منابع آبی و کم ‌منابع آبی ‏به ترتیب ۴۰۶/۱ میکروپلاستیک در مترمکعب و ۴۰۷۰/۰ میکروپلاستیک در مترمکعب بوده است و ‏ذرات پلی‌اتیلن سفید و شفاف به شکل قطعه و اثر سینمایی و طول کمتر از یک میلی ‌متر، رایج‌ترین ‏میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی‌های رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر بودند.‏

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در خصوص نتایج این تحقیق گفت: نتایج این تحقیق نشان داد میانگین ‏غلظت میکروپلاستیک در منابع آبی‌ رودخانه در دوره پرآب ۴۵/۳ برابر بیشتر از دوره کم ‌منابع آبی بود. عواملی ‏مانند فاضلاب و پسماند‌های خانگی، محل‌های دفن پسماند و فعالیت‌های تفریحی مسافرت و توریسم، ‏ماهیگیری و زراعت در امتداد رودخانه‌ها، باعث ازدیاد میزان میکروپلاستیک‌ها در نواحی ‏پایین‌دست رودخانه‌ها شده است.‏

این یافته‌ها که در مجله تحقیقات علوم محیط‌زیست و آلاینده‌ها ‏Environmental ‎Science and Pollution Research‏ چاپ شده است، اطلاعات پایه‌ای از میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی‌های رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر را ارائه می‌کند. با این حال، برای داشتن پروفایل ‏دقیق از میکروپلاستیک، انجام پایش و نمونه‌برداری سالانه توصیه می‌شود.‏

میکروپلاستیک‌ها به عنوان پسماند‌های فراگیرترین دریایی، ذرات پلاستیکی کوچک با قطر کمتر از ۵ میلی متر هستند.
میکروپلاستیک‌ها در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند و امکان جذب آلاینده‌ها مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای و مواد دارویی را دارند.
رودخانه‌ها نقش مهمی در انتقال پلاستیک به دریاها و اقیانوس‌ها دارند و سالانه تا ۲.۷ میلیون تن پلاستیک از طریق رودخانه‌ها وارد دریاها شده است.
رودخانه‌ها حدود ۸۰ درصد از پسماند‌های پلاستیکی را به اقیانوس‌ها منتقل می‌کنند.
تجمع میکروپلاستیک‌ها در رسوبات رودخانه‌ها منجر به تشکیل کانون‌های میکروپلاستیک می‌شود.
اطلاعات کمی در مورد آلاینده‌ها میکروپلاستیک در رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر در دسترس است.
میکروپلاستیک‌ها در تمام نقاط مورد مطالعه در رودخانه‌ها وجود دارند.
میانگین غلظت میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی‌ رودخانه در فصل پرآب برابر با ۴۰۶/۱ میکروپلاستیک در مترمکعب و در فصل کم منابع آبی برابر با ۴۰۷۰/۰ میکروپلاستیک در مترمکعب بوده است.
ذرات پلی‌اتیلن سفید و شفاف با طول کمتر از یک میلیمتر، رایج‌ترین میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی‌های رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر هستند.
عواملی مانند فاضلاب و پسماند‌های خانگی، محل‌های دفن پسماند و فعالیت‌های تفریحی مسافرت و توریسم، ماهیگیری و زراعت باعث ازدیاد میزان میکروپلاستیک‌ها در نواحی پایین‌دست رودخانه‌ها شده است.
تحقیقات پایش و نمونه‌برداری سالانه برای داشتن پروفایل دقیق از میکروپلاستیک در رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر توصیه می‌شود.