همه‌ی افراد به وام قرض الحسنه دسترسی ندارند.

وام قرض الحسنه به عنوان یک میراث قرضی اسلامی مورد تأکید قرآن قرار دارد که باتوجه به آیه قرآنی، اهمیت و ارزش آن تأکید شده است. با گسترش سازمان خدمات مالی، مجتهدان بر این باورند که گرفتن وام قرض الحسنه با کارمزد اندک جایز است. اما با تورم و ارزکاستن پول، ارزش وام‌ها در حال کاهش است. مفهوم قرض الحسنه و اعطای تسهیلات بدون ربا در حالی که به نیازهای افراد متوسط و پایین تمرکز دارد، متأسفانه به پولداران باعث رسیده که از این تسهیلات بهره برداری کنند. این امر با اصل و اهداف اصلی قرض الحسنه در تضاد است و نشان از تبعیض و نابرابری در توزیع این تسهیلات دارد.

به گزارش خبرنگار دیجیاتور، در قرآن کریم در سوره مبارکه بقره آیه خداوند می‌فرماید: کیست که به خداوند قرض الحسنه (وام) دهد، وامی نیکو تا خداوند آن را برای او چندین برابر بیافزاید و خداوند (روزی بندگان را) محدود و گسترده می‌سازد، و به سوی او بازگردانده می‌شوید.

میراث قرض الحسنه فرهنگی قرآنی است که بارها در عقاید معنوی مبین دین محمدی به آن تاکید شده و در این باره آیات و روایات متعدد وجود دارد، وام قرض الحسنه ای که قرآن به آن تاکید می‌کند، وامی است بدون هیچ نرخ سود و بهره‌ای و این نوع وام فضیلتی چندین برابری نسبت به صدقه دارد.

با گسترش سازمان خدمات مالی، مجتهدان گرفتن وام قرض الحسنه با کارمزد اندک را جایز دانسته اند، در کشور ما ۲ بانک قرض الحسنه مهر ایران و بانک رسالت پرچمدار قرض الحسنه بوده و طبق این میراث وام‌های زیادی پرداخت کرده اند، اما نکته اینجاست که با گسترش تورم در جامعه و بی ارزش شدن و ارزان شدن پول، مبالغی که بانک‌ها به عنوان قرض الحسنه پرداخت می‌کردند دیگر نمی‌تواند درد زیادی از مردم رفع کند، به عنوان مثال ارزش ۲۰ میلیون تومان امروز به هیچ وجه قابل مقایسه با ۲۰ میلیون تومان سال ۱۳۹۹ نبوده و قدرت خرید آن بیش از ۲ برابر کاسته شده است.

طبق مقررات خدمات مالی اسلامی، تسهیلات قرض الحسنه نوعی از عقود خدمات مالی اسلامی است که در آن بانک باید برای نیازهای فرد قرض گیرنده وام دهد و در این نوع وام دادن، کسب سود برای بنگاه خدمات مالی موضوعیتی ندارد، بانک‌ها وظیفه دارند بخشی از تسهیلات خود را به قرض الحسنه تخصیص دهد تا مردم برای نیازهایی مانند ازدواج، درمان بیماری، خرید مسکن و احتیاجات ضروری استفاده کنند.

قرض الحسنه چیست؟

خدمات مالی اسلامی نوعی از خدمات مالی است که در آن برای اعطای وام و تسهیلات تاکید بر بدون ربا بودن شده است. به همین دلیل است که خدمات مالی به دو نوع ربوی (خدمات مالی غربی) و غیر ربوی (خدمات مالی اسلامی) تقسیم بندی شده است. اما آن چیزی که به عنوان خدمات مالی اسلامی در کشور ما رواج دارد، روشی بین خدمات مالی متعارف و خدمات مالی اسلامی است چرا که تغییر ساختاری و اجرای تمام و کمال خدمات مالی اسلامی در کشور هزینه بر و زمانبر است. برای برقراری کامل سیستم خدمات مالی بدون ربا باید ثروت و درآمد به طور عادلانه بین تمامی مردم جامعه توزیع شود و عدالت مالی و اجتماعی مستقر شود. مضاربه (بازرگانی داخلی – صادراتی – وارداتی)، مشارکت مدنی (بازرگانی – تولیدی – صادراتی – مسکن و ساختمان)، فروش اقساطی (مواد اولیه – ماشین آلات – مسکن)، سلف، اجاره به شرط تملیک، قرض الحسنه (ازدواج – تعمیر و تأمین مسکن – کمک هزینه درمان – کمک هزینه تحصیلی) و جعاله از انواع عقود خدمات مالی اسلامی است که دریافت هر کدام از هر بانک شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه حداکثر ۳ سال و به صورت پرداخت اقساط ماهیانه است و حداکثر کارمزد دریافتی باید تا ۴ درصد باشد. در صورت تأخیر در پرداخت اقساط نرخ جریمه تأخیر ۱۲ درصد خواهد بود که محاسبه شده و اخذ خواهد شد.

رؤیای برداشته شدن ضامن برای تسهیلات قرض الحسنه با مدل اعتبار سنجی

به گزارش خبرنگار دیجیاتور، بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد برای تسهیلات بالای ۲۰ میلیون تومان هنوز نیاز به ضامن وجود دارد، مدل موفق اعتبارسنجی توسط شرکت اعتبارسنجی ایران که تحت نظر نهاد مالی فعالیت می‌کند، باعث شده رتبه اعتباری ملاک تسهیلات زیر ۲۰ میلیون تومان برای بسیاری از بانک‌ها باشد، اما هنوز مدل اعتبار سنجی برای تسهیلات بالای ۵۰ میلیون تومان به نحوی که از ضامن بی نیاز باشد وجود ندارد.

برای تسهیلات ۱۰۰ میلیون تومان هنوز به یک نفر ضامن نیاز دارید و برای تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومان به ۲ ضامن معتبر وجود دارد که تهیه آن برای بسیاری از افراد مشکل است.

نظام خدمات مالی ایران اگر با حذف ضامن به دنبال اعتبارسنجی برود و راهی برای فرار از پرداخت اقساط نباشد، دیگر نیازی به ضامن نبوده و مردم می‌توانند به صورت فوری تسهیلات خود را ثبت و دریافت کنند.

وام‌های قرض الحسنه مبالغ بالا به پولداران می‌رسد

هدف کسب تسهیلات قرض الحسنه برای افراد متوسط، کارمند و کارگر است، اما متأسفانه در سال‌های اخیر قرض الحسنه به افرادی تعلق می‌گیرد که پول مازاد داشته باشند و بتوانند پول خود را نزد بانک چند ماهی در حساب بخوابانند، روح این نوع تسهیلات با قرض الحسنه در تضاد است.

اعطای وام قرض الحسنه بدون هیچ نرخ سود و بهره‌ای است. این نوع وام فضیلتی چندین برابری نسبت به صدقه دارد. به گسترش سازمان خدمات مالی، مجتهدان گرفتن وام قرض الحسنه با کارمزد اندک را جایز دانسته اند. قرض الحسنه از ضامن مستقل شود و نیاز به ضامن برای تسهیلات بیش از 50 میلیون تومان برطرف شود. اما وام‌های قرض الحسنه اخیرا به پولداران بیشتری نسبت داده شده است.