وقوع “مکبث” در بین عشایر ایران / تلاقی شکسپیر و عشایر در “ایل‌خونی”
0 نظر
نمایش “ایل‌خونی”، که بر اساس “مکبث” ویلیام شکسپیر ساخته شده است، توسط آژمان بیژنی‌نسب نویسنده و کارگردان در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش در تالار وحدت روی صحنه می‌رود. این اثر نمایشی در بستر ایلیاتی ایران و با حضور تیم 41 نفره تمرین شده و به دلایلی همچون هم‌پوشانی روایت خیالی با زندگی عشایری و شباهت‌های زیستی، از اثر شکسپیر الهام گرفته است. بیژنی‌نسب با هدف حفظ آداب و آیین کهن و نمایش آن برای مخاطبان نزدیک‌تر به آن پرداخته و ابراز امیدواری می‌کند که جشنواره صحنه نمایش فجر آثاری با کیفیت تراز اول را به نمایش بگذارد.
آژمان بیژنی‌نسب نویسنده و کارگردان نمایش «ایل‌خونی» از فسا که در اولین روز چهل و دومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش در تالار وحدت روی صحنه می‌رود، درباره این اثر نمایشی به خبرنگار دیجیاتور گفت: «ایل‌خونی» بر اساس «مکبث» ویلیام شکسپیر شکل گرفته است که در بستر ایلیاتی ایران اتفاق می‌افتد. «مکو» پسر ایلیاتی است که به واسطه وسوسه‌هایی که از سمت همسرش «للو» و اجنه میشود، تصمیم به قتل خان ایل می‌گیرد و این سبب شورش بزرگی در ایل میشود.
وی درباره روند ساخت و ساز این اثر نمایشی، توضیح داد: حدود یک سال و نیم است که نمایش «ایل‌خونی» را تمرین می‌کنیم و روند بسیار سختی را سپری کردیم. نمایش متشکل از تیمی ۴۱ نفره است و سعی شده همه بخش‌ها به بهترین شکل ارایه شود. سعی کردیم ایده‌آل‌ترین شرایط را در نظر بگیریم و همین امر زمان‌بر بود. معتقد هستم کارهای باکیفیت باید زمان بیشتری برای تمرین و ساخت و ساز نسبت به آثار دیگر طی کنند.
بیژنی‌نسب درباره دلایل خود برای اقتباس از اثر ویلیام شکسپیر، یادآور شد: سال‌ها است که با آثار ویلیام شکسپیر همراه هستم و پیش از این نیز نمایش «هملر بیژنی» را برگرفته از «هملت» شکسپیر در چهلمین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر روی صحنه بردم. هر چه بیش‌تر با آثار ویلیام شکسپیر پیش می‌روم وجوه اشتراک بیشتری میان آن‌ها و زندگی عشایری پیدا می‌کنم. اتفاقاتی که از لحاظ داستانی در درام «مکبث» رخ می‌دهد یک هم‌پوشانی با زیست عشایر دارد و این روایت خیالی‌گویی در عشایر هم وجود دارد.
این هنرمند صحنه نمایش تصریح کرد: خودم یک پسر عشایر هستم و شکل زیستی که در «هملت» یا «مکبث» وجود دارد نوع زیست تمام طایفه‌های ایلاتی است. همزمان که زندگی‌ها در عشایر مدرن شده، این زیست نیز وجود دارد.
وی تاکید کرد: سعی می‌کنیم این آداب و آیین کهن را که مخاطب امروز از آن‌ها دورافتاده، زنده نگه داریم و به مخاطب نزدیک کنیم زیرا این گذشته و پیشینه ما است و باید آن‌ها را حفظ کنیم.
کارگردان نمایش «ایل‌خونی» درباره دلیل حضور در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر، اظهار کرد: ویترین صحنه نمایش ایران جشنواره فجر است و فرصتی است که هنرمندان آثار مختلف را ببینند. می‌خواهیم برای نمایش «ایل‌خونی» تور اجرایی در تهران و سرتاسر ایران داشته باشیم تا جامعه مخاطبان بیشتری را در بر بگیریم. رسالت اصلی صحنه نمایش مخاطب است نه صرفا جشنواره ولی جشنواره هم مکانی است برای دیده شدن آثار هنرمندان صحنه نمایش.
بیژنی‌نسب درباره چالش‌های مالی موجود در راه ساخت و ساز نمایش «ایل‌خونی»، گفت: روند ساخت و ساز صحنه نمایش چالش‌برانگیز است ولی با سازماندهی مالی می‌توان به نتیجه رسید. ما با توان خودمان و سازماندهی مالی که داشتیم کار را انجام دادیم و اگر حمایت بیشتری می‌شد به طور حتم کیفیت اثر هم خیلی بالاتر می‌رفت. البته فرمانداری و سازماندهی شهری فسا و همچنین اداره‌کل میراث و ارشاد فارس حمایت‌هایی از ما داشتند.
وی درباره شیوه اجرای نمایش «ایل‌خونی» توضیح داد: تلاش شده تا فضای نمایش سوررئال باشد و صرفا زندگی عشایر را نبینیم. ما با جهان‌بینی جدیدی به این قضیه نگاه کردیم. شکوه، عظمت و اتحاد در «ایل‌خونی» مطرح میشود. فرم و رنگ در خدمت محتوای «ایل‌خونی» است. سال‌ها است که صحنه نمایش کار می‌کنم ولی بازخوردی که از این اثر داشتم در هیچ کدام از آثار قبلی نداشتم با اینکه فکر می‌کنم آثار قبلی هم خوب بودند. «ایل‌خونی» به خاطر اتحادی که در آن وجود دارد می‌تواند برای مخاطب چشم‌نواز باشد.
کارگردان «ایل‌خونی» درباره ویژگی‌های طراحی صحنه این اثر نمایشی، یادآور شد: ماده اصلی در طراحی صحنه که به ما امکان این را می‌دهد به کشف و شهود بیشتری برسیم، پارچه است؛ پارچه اعجاب‌انگیز است و امکان بیشتری به کارگردان می‌دهد. پارچه از عناصر عشایر است و این امکان میسر میشود که فرم‌ها و اشکال مختلف با پارچه خلق و ناپدید شوند. پارچه قابلیت جادویی شدن را به نمایش می‌داد که خیلی هم خوب جوابگوی کار ما شد. ما یک پرده هزارتکه داریم که شناسنامه گروه است و استفاده اصلی ما در اجرای نمایش «ایل‌خونی» از این پارچه است.
بیژنی‌نسب درباره دلیل انتخاب تالار وحدت برای اجرای «ایل‌خونی» اظهار کرد: برای این اجرا به فضای بیشتری نسبت به نمایش «هملر بیژنی» که در سالن اصلی صحنه نمایش شهر اجرا کردیم، نیاز داشتیم و به همین خاطر تالار وحدت را برای اجرا انتخاب کنیم.
وی درباره جایگاه جشنواره صحنه نمایش فجر و روندی که طی می‌کند، بیان کرد: ما در جشنواره صحنه نمایش منطقه‌ای به لحاظ کیفیت پایینی که در اکثر کارها وجود داشت، آسیب جدی دیدیم، کارها در اکثر بخش‌ها ابتر مانده بودند. امیدوارم جشنواره صحنه نمایش فجر میزبان آثاری باشد که برای‌شان تلاش شده باشد و صرفا کپی‌برداری نباشند؛ گویی هنرمندان به دنبال خلق چیز جدیدی نیستند و به دنبال تکرار می‌روند و این آسیبی جدی است.
کارگردان «ایل‌خونی»، تصریح کرد: همه چیز در جشنواره صحنه نمایش فجر به رویکرد دبیر جشنواره مربوط است و اینکه چگونه جشنواره را برگزار کند. گروه ما یک سال و نیم تمرین کرده است اما روز قبل از اجرا در جشنواره حضور پیدا می‌کند، فردای آن روز نمایش را اجرا و روز پس از آن باید به استان فارس بازگردد. در این شکل گروه فرصت تعامل با گروه‌های دیگر را ندارد. می‌دانم که شرایط مالی جشنواره امکان حضور گروه‌های شهرستانی در تمامی ایام جشنواره را فراهم نمی‌کند اما امیدوارم که در دوره‌های بعدی برای این امر تمهیدی اندیشیده شود.
افتتاح نمایش «ایل‌خونی» در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی صحنه نمایش فجر