نادیده گرفتن طبقات محروم و کم درآمد در مسیر توسعه فناوری و پیشرفت

در این متن ، جواد مشایخ ، معاون علمی ، فناوری و دانش مالی دانش بنیان ریاست جمهوری ، در جمع دغدغه مندان حوزه آبادانی و پیشرفت فناورانه کشور حاضر شده است. او به طرز فکری که جوامع پایین هرم و طبقات محروم تنها مصرف کننده هستند و با ایجاد معضلات اجتماعی هزینه های ملی را افزایش می دهند ، انتقاد کرده و از ایجاد یک نگاه فرصت محور برای تبدیل آنان به کارآفرینان خلاق و مشتریان با ارزش صحبت کرد. وی همچنین به اهمیت توسعه مالی در کنار پیشرفت های فناورانه اشاره کرد و نیاز به تمرکز بر ایجاد برابری در رویکردهای نوآورانه را بیان کرد. او همچنین از تعدادی از مفاهیم جدید پیشرفت مانند پیشرفت مردمی و پیشرفت صرفه نظر کرد و بر روابط حکومتی های حمایتی حکومت از توسعه پیشرفت های فراگیر و با صرفه تاکید کرد.

به گزارش دیجیاتور به نقل از معاونت علمی، فناوری و دانش مالی دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، جواد مشایخ با حضور در جمع دغدغه‌مندان حوزه آبادانی و پیشرفت فناورانه کشور گفت: این طرز فکر که جوامع پایین هرم و طبقات محروم، تنها مصرف کننده هستند و با ایجاد معضلات اجتماعی، هزینه های ملی را افرایش می‌دهند رنگ باخته است و حال باید با نگاهی فرصت محور به این قاعده، آنان را به عنوان کارآفرینان خلاق و مشتریان با ارزش بشناسیم.

وی در ادامه با بیان اینکه پیشرفت‌های فناورانه و خلق ارزش‌های مالی جدید به تنهایی برای دانش مالی کشور کافی نیست، ادامه داد: مسیر کنونی توسعه فناوری نشان داده است به دلیل تمرکز صرف بر ارزش های مالی و مالی، بخش بزرگی از جوامع از دستاوردهای فناوری محروم هستند؛ بنابراین لازم است مفهوم برابری در کنار توسعه مالی در رویکردهای نواورانه مدنظر قرار گیرد.

مشایخ افزود: در دنیای امروز و در بین محققان، پیشرفت تنها به معنای پیشرفت های فناورانه و طراحی و ساخت محصولات پیچیده با کارکردهای جدید و نوین نیست. همچنین پیشرفت های فناورانه به تنهایی برای ساختن جامعه ای پیشرفته و توسعه‌یافته، کافی نیست.

به گفته وی، رویکرد دیگری از پیشرفت با تمرکز بر ایجاد برابری و بازتوزیع هدفمند منابع باید مورد توجه قرار گیرد.

معاون توسعه دانش مالی دانش‌بنیان معاونت علمی با بیان اینکه چند تلقی غلط در حوزه فناوری رواج دارد که باید تصحیح شود، گفت: از جمله این موارد می‌توان به غفلت از طبقات محروم و کم درآمد در مسیر توسعه فناوری و پیشرفت، توجه بیشتر به طبقه مرفه جامعه، استقرار و تمرکز واحدهای تحقیق و توسعه بنگاه ها در محیط های بدون محدودیت و توسعه محصولات گران قیمت، روند غالب توسعه فناوری و پیشرفت به سمت افرایش مصرف بی رویه و فقدان توجه لازم به مسائل اجتماعی در نظام های ارزیابی فناوری اشاره کرد.

مشایخ ادامه داد: در دهه های اخیر در بین اندیشمندان و فعالان حوزه کسب و کار، رویکرد های نوینی در کنار جریان های اصلی پیشرفت مبنی بر فناوری سطح بالا ایجاد شده است که بر مفاهیمی همچون رشد فراگیر و تقویت برابری تمرکز دارند.

وی با بیان اینکه در این راستا خانواده ای از مفاهیم نظری ایجاد شده است، گفت: کلید واژه مشترک بین همه آنها تحت عنوان تقویت دسترس پذیری منابع و تمرکز بر نیاز های واقعی اقشار محروم جامعه وجود دارد.

معاون توسعه دانش مالی دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و دانش مالی دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با اشاره به اینکه اساسا نیازی برای بسیاری از محصولات فناورانه ساخت و ساز شده، وجود نداشت بلکه ابتدا توسط ساخت و ساز کنندگان نیاز ساخته و سپس به رفع آن نیاز، پرداخته شد، گفت: این در حالی است که بخش عمده ای از نیازهای واقعی بشر بی پاسخ مانده است.

وی در ادامه از مفاهیم جدیدی پیشرفت که اخیرا در نوشتار خلاقانه فراگیر شده است از جمله پیشرفت مردمی، پیشرفت فراگیر،پیشرفت با صرفه، پیشرفت اجتماعی، پیشرفت معکوس و … یاد کرد.

او همچنین در تعریف پیشرفت فراگیر، افزود: منظور از پیشرفت فراگیر، هر نوع پیشرفت است که با دسترس پذیرتر کردن منابع، حداقل یکی از قابلیت های مرتبط با سلامتی، آموزش، درآمد و مشارکت اجتماعی را در طبقات پایین هرم درآمدی جوامع ارتقا دهد؛ به‌گونه ای که افزون بر کاهش نابرابری با ایجاد فرصت های معیشتی برای افراد پایین هرم، سبب بهبود قابل توجه و پایدار در زندگی آنها شود.

مشایخ، پیشرفت صرفه را به عنوان یک راهکار در شرایط کمیابی منابع اعلام کرد و افزود: این پیشرفت در قالب یک محصول، خدمات، فرآیند یا کسب و کار با وجود محدودیت‌های مالی، تکنولوژی، مواد اولیه یا سایر محدودیت‌ها طراحی و پیاده سازی می‌شود و در ادامه به موجب آن، خروجی نهایی به طور قابل توجهی ارزان تر از گزینه های بدیل است.

وی در خصوص پیشرفت مردمی توضیح داد: پیشرفت مردمی، ناظر به حل مسئله است و مضاف بر این به دنبال حل مسائل واقعی است نه مسائل تصنعی. این پیشرفت مالی است به نحوی که طیف قابل توجهی از مردم از آن استفاده خواهند کرد. پیشرفت مردمی وابسته به حکومت نیست و جمعیت های مردم نهاد در آن نقش اصلی را بازی می‌کنند.

مشایخ در پایان ضمن تاکید بر روابط حکومتی‌های حمایتی حکومت از توسعه پیشرفت های فراگیر و با صرفه گفت: عدم وابستگی پیشرفت مردمی به حکومت، نافی نقش حکومت در این خصوص نخواهد بود. حکومت در این راستا از گروه های مردمی و سمن های منطقه‌ای و تخصصی مسئله محور حمایت کرده و در راه توسعه و گسترش ابزارهای حمایتی از حوزه های پیشرفت فناورانه و های تک به حوزه های اجتماعی و منطقه‌ای نیاز محور قدم می‌گذارد.

نتیجه گیری از این متن این است که تنها پیشرفت فناورانه و خلق ارزش‌های مالی جدید برای توسعه کشور کافی نیست. باید توجه بیشتری به توسعه مالی و برابری در نواحی محروم و کم درآمد جامعه داشته باشیم. پیشرفت باید با هدف تقویت دسترس پذیری منابع و تمرکز بر نیازهای واقعی اقشار محروم جامعه صورت گیرد. پیشرفت مردمی نیز باید حول حل مسائل واقعی جامعه به منظور افزایش کیفیت زندگی و کاهش نابرابری تمرکز داشته باشد. حکومت نیز باید از گروه‌های مردمی و سمن‌های منطقه‌ای و تخصصی حمایت کرده و ابزارهای حمایتی را در حوزه های پیشرفت فناورانه و اجتماعی و منطقه‌ای تقویت کند.