ضعف روش‌نویسی در «فجر»/ تلفیقی از نگرش‌های گوناگون در داوری‌ها

مسعود زنده‌روح کرمانی، هنرمند هنر تصویربرداری که دبیری هنری جشنواره هنرهای تجسمی فجر را برعهده دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار دیجیاتور از انتخاب داوران و ترکیب آن‌ها در جشنواره صحبت کرد. او بیان کرد که در این دوره بین دبیرها و داوران، تفکرهای مختلفی جمع شده است و در انتخاب‌ها سعی شده تا نگاه‌های متفاوت و ترکیبی از دانشگاهیان و باتجربه‌ها در یک رشته حضور داشته باشند. او همچنین به مشکلاتی که عکاسان در جمع‌آوری مجموعه عکس‌ها و ثبت عکس‌ها مواجه هستند، اشاره کرد و بیان کرد که برای ساخت و ساز آثار خلاقانه اصیل واینکه جشنواره‌ها می‌توانند موجودیت یک کشور را نمایان کنند، لازم است فضایی برای فکر موجود باشد و عکاسان بتوانند بدون سانسور و محدودیت‌ها عکس بگیرند. همچنین اشاره کرد که AI در آثار خلاقانه نیز استفاده می‌شود اما باید با دقت و آموزش درست به کار گرفته شود تا فاجعه‌ای رخ ندهد.

مسعود زنده‌روح کرمانی هنرمند عکاس باسابقه که دبیری هنری شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را برعهده دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار دیجیاتور درباره انتخاب داوران بخش هنر تصویربرداری این رویداد و ترکیب آن‌ها بیان کرد: نگاه جدیدی که به جشنواره «تجسمی فجر» در دوره شانزدهم شده است چه بین دبیرها و داوران؛ ترکیبی از تفکرهای مختلف کنار هم بوده است و یک‌دستی در داوری، همیشه یک ژانر را در یک رشته بروز می‌دهد به همین دلیل، در انتخاب‌ها سعی کردیم نگاه‌های متفاوت، نسل جوان، دانشگاهی و باتجربه را در یک رشته در کنار هم داشته باشیم که این دیدگاه‌های مختلف در نتیجه به تجمیع فکر می‌رسد که تبدیل به یک نمایشگاه می‌شود.

وی افزود: مضاف بر این‌که بخشی از عکاسان و هنرمندان به دلایل مختلف، علاقه به شرکت در جشنواره را ندارند و بنابراین هیچ جشنواره‌ای در تمام دنیا نمی‌تواند ادعا کند که تمامیت موجودیت یک کشور را نمایان می‌کند برای مثال اگر جشنواره فجر حذف شود و دوسالانه هنر تصویربرداری برگزار شود، تمامیت هنر تصویربرداری ایران را نخواهد داشت.

ثبت عکس و جمع‌آوری مجموعه عکس؛ بزرگترین مشکل عکاسان

زنده روح کرمانی به یکی از مشکلات هنر تصویربرداری در شرایط امروز جامعه که جشنواره‌ها نیز مؤثر از آن هستند، اشاره کرد و توضیح داد: شاید یکی از بزرگترین مشکلاتی که عکاسان امروز با آن مواجه هستند، ثبت عکس و جمع‌آوری مجموعه عکس است که برایشان سخت شده است و در کل، هنر تصویربرداری در ایران نسبت به ۵ سال پیش، به مراتب سخت‌تر شده است بنابراین فضایی لازم دارد تا فکرش را بروز دهد و این در حالی است که عکاسان خبری مجبور به اعمال برخی فیلترها هستند و برای بقیه نیز به شیوه‌ای دیگر، سانسور تحمیل می‌شود. در واقع ما بخشی از استناد کشور و مطالعات تاریخی یک کشور را فراموش می‌کنیم، چراکه نمی‌توانیم آن را ثبت کنیم و طبیعتاً این موضوع در جشنواره‌های مختلف نیز بروز پیدا می‌کند. در نتیجه هنر تصویربرداری به ژانر خاصی گرایش پیدا می‌کند و پشت میز رایانه و از خیابان و جامعه به فضای داخلی می‌رود که اگر علم و تجربه پشتش نباشد، تبدیل به یک کپی معمولی از کاری دیگر می‌شود که در نهایت از جشنواره حذف خواهد شد.

درصدد برگزاری بخش نظری «تجسمی فجر» هستیم

وی درباره برگزاری کارگاهی آموزشی برای عکاسان در حیطه استیتمنت نویسی گفت: استیتمنت نویسی فقط مختص به عکاسان نیست و ما در رشته‌های دیگر فجر نیز همچون مجسمه‌، سرامیک و آبگینه و آثار خلاقانه جدید (مبنایش بر استیتمنت است) استیتمنت را داشتیم و در همه این چهار رشته متوجه مشکل شدیم. وقتی کسی یک پروژه را کار می‌کند باید استیتمنت (به تعبیری ایده و اندیشه) داشته باشد که بر اساس آن، پروژه‌اش را تکمیل کند. آن‌چه که در هنر تصویربرداری اتفاق افتاد، بیشتر گزارش بود تا استیتمنت!

این هنرمند عکاس تصریح کرد: امیدوارم بتوانیم در دوره شانزدهم «تجسمی فجر» این بخش نظری را که در حال طراحی آن در قالب نشست‌های تخصصی با موضوع AI،NFT، استیتمنت نویسی و از همه مهم‌تر رزومه‌نویسی هستیم تا بهمن ماه به نتیجه برسانیم و این نشست‌ها را برگزار کنیم.

AI و مواجه با آن در آثار خلاقانه

زنده روح کرمانی در پایان با اشاره به استفاده AI در آثار خلاقانه و برخی آسیب‌های آن گفت: در جریان داوری آثار تصویرسازی به چند مورد عجیب برخورد کردیم که پس از بررسی بسیار، در نهایت متوجه شدیم با AI ساخته شده‌اند. اگر کسی بلد نباشد از AI درست استفاده کند، قطعاً به کارش لطمه وارد می‌شود و مطمئنم که به تدریج در برنامه‌های روتینی مثل فتوشاپ، AI ورود می‌کند و خیلی‌ها هم در حال استفاده آن هستند. این یک تکنولوژی جدید است که اگر درست آموزش داده نشود، شاید در آینده آثار خلاقانه، فاجعه‌ای رخ دهد برای مثال ممکن است در آینده خط میرعماد را در خوشنویسی توسط AI درست کنند که قابل تشخیص هم نیست! این مورد از همه جذاب‌تر در نگارگری است که وارد شده است.

با توجه به متن فوق، مسعود زنده روح کرمانی، دبیر هنری شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، درباره انتخاب داوران بخش هنر تصویربرداری این رویداد و ترکیب آن‌ها صحبت کرده است. وی اشاره کرد که در انتخاب داوران، نگاه‌های متفاوت، نسل جوان، دانشگاهی و باتجربه در نظر گرفته شده و تجمیع این دیدگاه‌ها منجر به ایجاد یک نمایشگاه خواهد شد. علاوه بر این، مسعود زنده روح کرمانی به مشکلات هنر تصویربرداری در ایران اشاره کرد و عدم توانایی عکاسان در ثبت عکس و جمع‌آوری مجموعه عکس را یکی از بزرگترین مشکلات عنوان کرد. نتیجه نهایی این مشکلات در جشنواره‌ها و بخصوص در جشنواره تجسمی فجر مشاهده می‌شود. به علاوه، وی در نهایت اشاره کرد که در دوره شانزدهم جشنواره تجسمی فجر، بخش نظری با موضوع AI، NFT و استیتمنت نویسی برگزار می‌شود. در آخرین بخش متن، مسعود زنده روح کرمانی به استفاده AI در آثار خلاقانه اشاره کرده و از آسیب‌های آن خبر داده است.