روایت خیالی جالب ورود آهنگساز به حسینیه ارشاد/ چگونه شریعتی مرا مجذوب کرد

اثر ادبی “برخیزید”، که خاطرات شفاهی سیدحمید شاهنگیان را از آهنگسازان و پیشکسوتان هنر صوتی تحول اساسی به تصویر می‌کشد، یکی از مهم‌ترین آثار مکتوب مرتبط با مطالعات تاریخی ساخت و ساز سرودها و ترانه‌های انقلابی است. این اثر ادبی به واسطه مصاحبه محققان با سیدحمید شاهنگیان، یکی

دیجیاتور-گروه آثار خلاقانه-علیرضا سعیدی؛ اثر ادبی «برخیزید» مشتمل بر خاطرات شفاهی سیدحمید شاهنگیان از آهنگسازان و پیشکسوتان هنر صوتی تحول اساسی یکی از مهم‌ترین آثار مکتوب مرتبط با مطالعات تاریخی ساخت و ساز سرودها و ترانه‌های انقلابی است که در سال ۱۳۹۸ با مصاحبه محمدجواد کربلایی و مرتضی قاضی و تحقیق و تدوین روح الله رشیدی توسط دفتر مطالعات جبهه فرهنگی تحول سیاسی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

این اثر ادبی به واسطه گفت‌وگوهای مبسوطی که محققان و تدوین‌کنندگان اثر با سیدحمید شاهنگیان داشته‌اند، یکی از مهم‌ترین مراجع مورد وثوق مرتبط با مطالعات تاریخی شفاهی هنر صوتی تحول سیاسی است که می‌تواند در برگیرنده شناخت ابعاد جدیدی از میراث و آثار خلاقانه مردمی تحول اساسی باشد. چارچوبی که در آن توجه به این قسمت از فعالیت‌های فرهنگی هنری هنرمندان و مردم در جریان تحول سیاسی به شدت مهم و ضروری است و می‌تواند روایت یکی از مسیرهای رو به پیشرفت فعالیت‌های فرهنگی در کشورمان را پیش روی مدیران و سیاستگذاران این عرصه قرار دهد.

فرآیندی هدفمند با حضور تمام اقشار جامعه که در آن دوران نهایت تلاش خود را به واسطه همدلی و همراهی که داشتند برای تحقق آرمان‌های تحول سیاسی انجام دادند و شرایطی را فراهم آوردند تا به واسطه ابزار میراث و آثار خلاقانه، میراث انقلابی را به سمت پیروزی رهنمون سازند. فضایی که قطعاً قسمت مهمی از مطالعات تاریخی تحول سیاسی را رقم زده اما بسیاری از مردم با آن آشنا نیستند و در این مسیر چه بهتر که مجموعه‌های فرهنگی و هنری فعال در این عرصه بتوانند از دریچه میراث و آثار خلاقانه به انعکاس آنچه در جریان پیروزی تحول سیاسی ایران و پس از آن صورت گرفت، بپردازند.

فرا رسیدن بهمن ماه و نزدیک شدن به ایام دهه فجر تحول سیاسی بهانه‌ای شد تا بار دیگر با انعکاس دوباره فرازهایی از این اثر ادبی به بازآفرینی خاطرات یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین هنرمندان جریان تحول اساسی بپردازیم که به واسطه هنر صوتی کارهای مهمی را در این عرصه انجام داده است.

البته آنچه در پروژه «خاطره‌بازی با اهالی هنر صوتی تحول اساسی» صورت می‌گیرد، فقط محدود به انعکاس فرازهای اثر ادبی «برخیزید» نمی‌شود و گروه آثار خلاقانه دیجیاتور در آینده گزارش‌ها، گفت‌وگوها و نوشته‌های رسانه‌ای دیگری از فعالان عرصه تحول سیاسی را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد.

در بیست و چهارمین شماره از این سلسله گزارش به انعکاس خاطرات شفاهی سیدحمید شاهنگیان آهنگساز و نوازنده هنر صوتی از روزهای منتهی به پیروزی تحول سیاسی و نحوه ساخت و ساخت و ساز سرودها و آهنگ‌های انقلابی مرتبط با این روزهای پرالتهاب پرداختیم که در بخشی از اثر ادبی «برخیزید» مورد توجه محققان و پژوهشگران مرتبط با مطالعات تاریخی شفاهی تحول سیاسی ایران و دفاع مقدس قرار گرفته است.

حمید شاهنگیان در این بخش از اثر ادبی ضمن ارایه خاطراتی از مواجهه خود با آثار مرحوم علی شریعتی به نحوه ورودش در حسینیه ارشاد اشاره و روایت می کند: یواش یواش با دوستان فعال در حسینیه ارشاد آشنا شدم. حسینیه با وجود همه محدودیت های امنیتی، همچنان فعال بود. درست است که دیگر از سخنرانی ها و تجمعات قدیمی خبری نبود، اما کارهای فرهنگی و هنری اش برقرار بود. آشنایی من با حسینیه ارشاد، به چند سال پیش بر می گشت؛ همان زمان که اسم دکتر شریعتی بر زبان ها افتاده بود. البته با شریعتی خیلی دیر آشنا شدم. شاید بهتر باشد همین جا نسبت خودم را با دکتر شریعتی بگویم. اوایل، از بس در منابر و جاهای مختلف از شریعتی بد می گفتند، نظر ما هم به ایشان منفی شده بود. مرحوم مادرم با اینکه اهل علم و اندیشه بودند، به دکتر بدبین شده بودند.

این بدبینی ادامه داشت تا اینکه مادرم یک بار گفتند حمید بیا برویم ببینیم این مرد چه می گوید. ماشین را برداشتیم و رفتیم حسینیه ارشاد. نشستیم پای سخنرانی دکتر شریعتی. وقتی برگشتیم خانه، مادرم گفتند: «خیلی خوب بود. آنچه از خودش شنیدیم با این حرف هایی که دیگران درباره اش می زنند متفاوت بود.» بعد از آن بود که اثر ادبی های دکتر را تهیه کردیم. حالا اینکه اثر ادبی ها را چه کسی تهیه می کرد یادم نیست. ولی من یواش یواش همه اثر ادبی های شریعتی را خواندم.

شاید یکی از دلایل آزاداندیشی من در همه عمرم، همین ماجرای تغییر نگاه درباره شریعتی بود. درست است که شهید مطهری فرمودند دیدگاه های شریعتی خیلی اشکال دارد یا برخی افراد دیگر درباره شریعتی نظر مثبتی ندارند، ولی این را خوب فهمیدم که تکفیرش کار درستی نیست.

من قضاوتی ظاهری و مبتنی بر گفته های دیگران را به بعضی از دوستانم انتقال داده بودم. با همان اطلاعات غلط قبلی، تعدادی از رفقایم را که به من اعتماد داشتند، از رفتن به حسینیه ارشاد منع کرده بودم. بعد از اینکه دکتر را کمی دقیق تر شناختم، از آن موضع گیری ها احساس گناه می کردم. از اینکه ذهن دوستانم را درباره دکتر خراب کرده بودم، ناراحت بودم. یکی از این بچه ها ها بعدها برای ادامه تحصیل رفت آمریکا. او در کالیفرنیا بود و من در شیکاگو. بنده خدا گاهی با خانمش مشکل پیدا می کرد. من هم به اعتبار همان دوستی قدیمی، می رفتم پیش شان تا برای حل مشکل کمکشان کنم.

یک بار ناچار شدم برای دیدن آنها از شیکاگو به کالیفرنیا بروم. سه چهار ساعت باید پرواز می کردیم. یادم هست که یک چمدان از اثر ادبی های دکتر شریعتی را با خودم برداشتم و بردم برای این رفیقم. به او گفتم که من بر اساس دانش ناقص خودم، اطلاعات غلطی درباره دکتر شریعتی به تو داده ام و ذهن تو را مشوش کرده ام؛ حالا آماده ام جبران کنم. اثر ادبی ها را نشانش دادم و گفتم این ها اثر ادبی های دکتر است. هرکدام را فکر می کنی به دردت می خورد بردار.

خلاصه به حسینیه متصل شدم. در حسینیه چهره هایی مثل حسین صبحدل، حسین شمسایی، عباس صالحی، محمدرضا شریفی نیا و حمید یگانه فعال بودند. آقای صبحدل در واقع وزیر شعار حسینیه ارشاد بود. هم اذان می گفت، هم آواز می خواند، هم مطلب می‌ خواند، هم کارگردانی برنامه ها را در اتاق ضبط انجام می داد. اتاق صوتی داشتند برای تنظیم دستگاه ها و ضبط سخنرانی ها. یک نفر هم مسؤول صدابرداری بود. ولی گرداننده اصلی این کارها بدون تیتر کارگردان و تهیه کننده و این حرف ها، در واقع مرحوم صبحدل بود.

ادامه دارد …

اثر ادبی «برخیزید» یکی از مهمترین آثار مرتبط با مطالعات تاریخی ساخت و ساز سرودها و ترانه‌های انقلابی است، که از طریق مصاحبه و تحقیق با سیدحمید شاهنگیان تدوین شده است. این اثر ادبی، می تواند مرجعی معت