خوشحال می‌شوم اگر اثر سینمایی من شبیه به “زندگی و دیگر هیچ” کیارستمی باشد
0 نظر
در جلسه نمایش و نقد اثر سینمایی «زندگی و زندگی» که جلسه‌ای با حضور کارگردان، بازیگران و منتقدان برگزار شد، منوچهر عقاید معنوی‌پرست به عنوان منتقد به ارائه نقد و تحلیل اثر سینمایی پرداخت. او بحث‌هایی ارائه کرد که درباره‌ی دو دیدگاه متفاوت نسبت به معنای زندگی بودند. با اشاره به تاثیر فیلمسازان برجسته معاصر از جمله عباس کیارستمی، او بر ساختار و مفهوم اثر سینمایی تکیه کرد. کارگردان علی قوی‌تن نیز در مورد فرایند ساخت و ساز اثر سینمایی و تعامل با بازیگران صحبت کرد و از تلاش بازیگران، به ویژه بازیگر کودک اثر سینمایی، تقدیر کرد. در کل، این جلسه نمایش اثر سینمایی با تحلیل‌های عمیق و توضیحات جامع از سوی منتقدان و هنرمندان حاضر، به بررسی ابعاد مختلف و متنوع اثر سینمایی پرداخت.
به گزارش دیجیاتور به نقل از مشاور رسانه‌ای پروژه، جلسه نمایش و نقد و بررسی اثر سینمایی سینمایی «زندگی و زندگی» شب گذشته ۱۲ اسفند ماه با حضور کارگردان و بازیگر اثر سینمایی و منوچهر عقاید معنوی‌پرست منتقد در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
در ابتدای مراسم منوچهر عقاید معنوی‌پرست از «زندگی و زندگی» به عنوان اثری خاص نام برد و اظهار کرد: ساخته آقای قوی‌تن مخاطبان کمتری دارد زیرا جزو اثر سینمایی‌های خاص برشمرده میشود. می‌خواهم ذهن‌تان را به ۲ دیدگاه نزدیک‌تر کنم. یکی یافتن معنای زندگی است که در این دیدگاه فرض گرفته میشود که زندگی و خود هستی معنا دارند و ما باید آن معنا را پیدا کنیم، اما زمانی است که شما به زندگی یک معنایی می‌دهید؛ فرض اصلی این است که چنین دیدگاهی در زندگی معنایی ندارد و این ما هستیم که باید به آن معنا ببخشیم. پس در دیدگاه اول انسان در مقام کاشف است و در دیدگاه دوم یک جاعل است و معنای زندگی را جعل می‌کند.
وی افزود: ما در اثر سینمایی مشاهده می‌کنیم که معلمی در زمان شیوع بیماری همه‌گیر سعی دارد بفهمد چرا چند تن از دانش‌آموزانش در کلاس‌های آنلاین شرکت نکرده‌اند. در واقع در اثر سینمایی معلم کانونی محسوب میشود که می‌تواند بخشی از آن معنادهی اثر سینمایی را مورد توجه قرار دهد. فارغ از جزییات و خرده روایت خیالی‌هایی از جمله قاچاق درختان، پیدا کردن آدرس و … که در اثر سینمایی دیدیم، به این نکته باید اشاره کنم که هدف معلم تنها رسیدن به آن دانش‌آموزان نیست بلکه کلیت حضور معلم در این‌جاست که کارگردان اثر تلاش کرده آن را طی چند ساعت به ما نشان دهند. اگر معلم در اثر سینمایی نبود و فرد دیگری جای وی قرار می‌گرفت، این‌جا کلیت اثر سینمایی و آن اسم جذاب «زندگی و زندگی» نمی‌توانست خود را آشکار کند.
این منتقد در ادامه با اشاره به شباهت ساخته جدید علی قوی‌تن به اثر سینمایی «زندگی و دیگر هیچ» عباس کیارستمی گفت: در اثر سینمایی آقای کیارستمی که فضای مردانه‌تری نسبت به «زندگی و زندگی» دارد، پدری به دنبال این است تا ببیند دانش‌آموزان اثر سینمایی «خانه دوست کجاست» بعد از لرزه‌نگاری به چه سرنوشتی دچار شده‌اند. اشکالی هم ندارد زیرا آقای قوی‌تن سعی داشته روایت خودش را از یک نقطه دیگر بپردازد، اما نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم این است که هر ۲ کارگردان بسیار به سهراب سپهری تعلق خاطر داشته‌اند. در «زندگی و زندگی» کارگردان می‌خواهد با سهراب سپهری همسو شود و از جهان وی برای فیلمش استفاده کند. زمانی که سهراب در اشعارش می‌گوید؛ زندگی شستن یک بشقاب است، زندگی یافتن یک سکه ده شاهی در جوی خیابان است، یعنی زندگی به همین سادگی است. وقتی نیز می‌گوید زندگی منابع آبی تنی کردن در حوضچه اکنون است بی‌غرض ما را به واژه «اکنون» چنان نزدیک می‌کند که رمز این واژه را پیدا کنیم.
در ادامه، علی قوی‌تن کارگردان اثر با اشاره به انگیزه خود از نگارش فیلمنامه و ساخت و ساز «زندگی و زندگی» گفت: ایده اولیه این اثر سینمایی در زمان فیلمبرداری اثر سینمایی سینمایی «رویای سهراب» به ذهنم رسید و رفته رفته فیلمنامه و طرح کلی به نتیجه‌ای رسید که امشب آن را مشاهده کردید. فیلمنامه «زندگی و زندگی» در نگاه مخاطب عام شاید چندان جذاب به نظر نرسد ولی دوستانی که اهل فن هستند می‌دانند ساخت چنین اثر سینمایی‌هایی با توجه به هزینه‌های ساخت و ساز و … چقدر می‌تواند فرسایشی و دشوار باشد. با این حال وقتی این اثر سینمایی برنده پنج جایزه اصلی از جشنواره‌های بین‌المللی شد، همین موفقیت نشان از این دارد که ما نتیجه لازم را دریافت کرده‌ایم.
این کارگردان در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا «زندگی و زندگی» را با الهام از اثر سینمایی «زندگی و دیگر هیچ» زنده‌یاد عباس کیارستمی ساخته، گفت: اگر از من بپرسند در ایران به کدام کارگردان علاقه‌مند هستم به طور قطع می‌گویم عباس کیارستمی. علاوه بر کیارستمی با آثار کارگردانانی چون روبر برسون، اینگمار برگمان، آندری تارکوفسکی و فدریکو فلینی زندگی می‌کنم.
وی افزود: آثار آقای کیارستمی را هم همین‌طور با علاقه دیده‌ام و بسیار خوشحال می‌شوم که بگویید «زندگی و زندگی» را کاملاً شبیه به «زندگی و دیگر هیچ» ساخته‌ام. با این حال باید اعلام کنم این قصه به شکلی نبوده که بخواهم در نگارش فیلمنامه آن از اثر آقای کیارستمی الگو بگیرم. اگر هم شباهتی در آن می‌بینید به صورت کاملاً تصادفی بوده است. در واقع «زندگی و زندگی» یک سه گانه است و «آرزوی زیبا» و «قبل از مرگ» ۲ عنوان دیگر آن محسوب میشود.
هدا مقدم‌منش بازیگر «زندگی و زندگی» نیز درباره حضور خود در این اثر سینمایی گفت: زمانی که فیلمنامه این اثر به دستم رسید در ابتدا متوجه ظاهر ساده آن شدم و به همین دلیل سعی کردم به دنبال جزییات و مفهومی که پشت دیالوگ‌های آن پنهان است، باشم. کلمه به کلمه دیالوگ‌هایی که آقای قوی‌تن برای معلم و کودک قصه اثر سینمایی نوشته‌اند پر از معنی است. در زمان نمایش اثر سینمایی در سالن به آقای قوی‌تن گفتم در سکانس آخر اثر سینمایی که شخصیت کودک قصه شروع به گریه کردن می‌کند من نیز همراه با وی بغض می‌کنم و بی‌اختیار اشک از چشمانم جاری میشود. من به خوبی درک می‌کنم که شخصیت مادر در اثر سینمایی حرف‌های دل تمام مادران را بازگو می‌کند. این کاراکتر به نوعی با خودش بین جبر و اومانیسم زندگی در حال مجادله است.
وی افزود: در این سکانس مادر ادعا می‌کند در مقاطعی از زندگی من اختیار دارم، من می‌توانم زندگی را برای خودم تعریف کنم، دوست دارم سر کار بروم و حتی به خوشگذرانی بپردازم، اما جبر زندگی حرف دیگری برای این مادر دارد و این اجازه را به وی نمی‌دهد. خانم‌هایی که به طور ناخواسته باردار می‌شوند با چنین دوگانگی‌هایی مواجه هستند، آنان همیشه تلاش می‌کنند بین جبر و اختیار فرمان زندگی را به دست خودشان بگیرند. در بخش‌هایی از دیالوگ‌های اثر سینمایی ما می‌بینیم که این قضیه واقعاً وجود دارد؛ جایی که دختر بچه به مادرش می‌گوید این گیاه‌ها و درختان به جای بیابان آیا دوست نداشتند در شمال کشور رشد کنند؟! و مادر نیز در جواب وی می‌گوید؛ فکر نمی‌کنم این تصمیم خود آن‌ها بوده باشد که در این منطقه حضور داشته باشند. این دقیقاً همان تعریفی از جبر زندگی محسوب میشود و درختان و گیاه‌ها تمثیلی از مادران قصه ما است.
این بازیگر در ادامه گفت: در یکی از اکران‌های تهران و در هنگام پخش این سکانس من صدای گریه مادری را شنیدم که پشت سر من نشسته بود و به نوعی با شخصیت مادر «زندگی و زندگی» همذات‌پنداری می‌کرد. متأسفانه در جامعه فعلی ما خیلی از مادران دچار این اتفاق هستند و چاره‌ای نیز ندارند که با آن کنار بیایند.
مقدم‌منش در پاسخ به این سوال که آیا مخاطب به راحتی با مفهوم اثر سینمایی ارتباط برقرار می کند یا خیر گفت: دوست دارم دوباره از آقای کیارستمی یاد کنیم که در جایی گفته بودند فیلمساز و بازیگر در هنگام ساخت یک اثر سینمایی وظیفه‌شان این نیست که تمام و کمال مفهوم آن اثر سینمایی را کف دست بیننده بگذارند، در واقع بازیگر یا فیلمساز وظیفه دارند آن «چرا» را در ذهن بیننده به وجود بیاورند و وقتی این اتفاق رخ دهد یعنی به هدف خودشان رسیده‌اند.
وی در پایان درباره تعامل با بازیگر کودک اثر سینمایی (مهربان درویش‌زاده) اظهار کرد: آقای قوی‌تن در شکل‌گیری تعامل با بازیگر خردسال اثر سینمایی نقش به‌سزایی داشتند. من فرزندی ندارم و به همین دلیل شاید نمی‌توانستم ارتباط مادر و فرزند را به خوبی درک کنم. آقای قوی‌تن در این بخش راهنمایی‌های بسیاری داشتند و خوشحالم که نتیجه کار موفقیت‌آمیز بود. ضمن این‌که مهربان درویش‌زاده بسیار با استعداد بود و با وجود سن کمی که داشت با بسیاری از مشکلات ساخت و ساز کنار می‌آمد. فیلمبرداری «زندگی و زندگی» در فصل تابستان انجام شد و با توجه به گرمای هوا و لوکیشن‌های اثر سینمایی که همگی در مناطق کویری قرار داشت کار را برای بازیگر خردسال بسیار سخت می‌کرد. با تمام این تفاسیر مهربان نهایت همکاری را با گروه داشت و در نهایت من نیز توانستم با نزدیک شدن به او آن رابطه مادر و دختر را به خوبی ایجاد کنم.
علی قوی‌تن نیز در تکمیل صحبت‌های مقدم‌منش نیز گفت: قبل از انتخاب مهربان درویش‌زاده ما از ابتدای کار با شش بازیگر خردسال دیگر کار را شروع کردیم، منتهی هر کدام از این بازیگران پس از گذشت چند روز از فیلمبرداری از پروژه انصراف می‌دادند و ما به همین دلیل مجبور بودیم کار را با بازیگر دیگری از ابتدا آغاز کنیم. در واقع ۳۰-۴۰ روز از زمان ما صرف انتخاب بازیگر خردسال شد و به نوعی روند ساخت و ساز پروژه را با تأخیر مواجه می‌کرد.
این کارگردان در پایان مراسم از حنانه جعفری دیگر بازیگر نوجوان «زندگی و زندگی» که در سالن حضور داشت قدردانی کرد.
مراسم بررسی و نمایش اثر سینمایی سینمایی “زندگی و زندگی” با حضور کارگردان و بازیگر اثر سینمایی و منوچهر عقاید معنوی‌پرست در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. کارگردان اثر به عنوان یک اثر خاص توصیف شد و نگاه دوگانه به معنای زندگی مطرح شد. معلمی در زمان شیوع کرونا در اثر سینمایی به دنبال معنای حضورش در زندگی دانش‌آموزان است. توجه به جزئیات روایت خیالی‌های جانبی در اثر سینمایی نشان دهنده هدف معلم از حضورش است. اثر سینمایی “زندگی و زندگی” به سه گانه‌ای شامل “آرزوی زیبا” و “قبل از مرگ” معرفی شد. اشتراکات با اثر سینمایی “زندگی و دیگر هیچ” عباس کیارستمی و تأثیر سهراب سپهری در اثر سینمایی به تماشاگران معرفی شد. کودکی در اثر سینمایی به تعریفی از اختیار و جبر در زندگی اشاره کرد و نقش مادر در زندگی بررسی شد. بازیگری نوجوان مورد تقدیر و قدردانی قرار گرفت.