“بچه زرنگ” برگ برنده تولیدی انیمیشن دنیا چیست؟ در مسیر مطالعات تاریخی‌سازی

در چند دهه گذشته، با معرفی انیمیشن‌های جذاب و پرفروش، حالا انیمیشن‌ها به عنوان قطب گیشه سینماها تبدیل شده‌اند، اما هنوز هم اثر سینمایی‌های هنری و مولف‌محور نقش خود را دارند. اما با پیشرفت انیمیشن‌ها، تغییر مخاطبانشان از کودکان به خانواده‌ها و علاقه‌مندان به آثار خلاقانه هفتم، مشاهده می‌شود. تولیدات انیمیشن‌ها در سینماها، از دنباله‌های پرفروشی همچون “پاندای کونگ فوکار” و “روایت خیالی اسباب بازی” تا روایت خیالی‌های جذاب “بچه زرنگ”، شاهد استقبال بی‌نظیر مخاطبان هستیم. این پیشرفت انیمیشن‌ها نشان از توانایی رشد و تبدیل شدن آن‌ها به قطب‌های جذاب هنر هفتم دارد، و ساخت و ساز دنباله‌های موفق و جذاب، مسئله‌ای جذاب مانند “بچه زرنگ ۲” برای تولیدی انیمیشن ایران می‌باشد.

دیجیاتور-گروه آثار خلاقانه: چند دهه پیش، زمانی که هنر هفتم در سیطره اثر سینمایی‌های درام و اصطلاحا هنری بود و آثار گیشه پسند معمولا اثر سینمایی های قهرمان محوری بودند که شخصیت های اصلی با بدن های ورزیده یک تنه شهر یا کشوری را به خاک و خون می کشیدند، اگر کسی می گفت روزی می رسد که اثر سینمایی های مورد انتظار دوستداران هنر هفتم آثار انیمیشنی است، شاید کسی باور نمی کرد. اما در نهایت این اتفاق افتاد و انیمیشن ها حالا به پایه اصلی و پرقدرت گیشه سینماها تبدیل شده اند.

اگرچه هنوز هم فیلمسازان مولف و آثار هنری طرفداران خود را دارند و ابرقهرمان‌های کمپانی‌های مارول و دی‌سی هر سال با منهدم کردن تعداد زیادی از دشمنان فانتزی و فضایی مردم را به سالن‌های هنر هفتم می‌کشانند، اما حالا دسته‌ای جدید به آثار پرفروش سینماها اضافه شده که طرفداران آن دیگر فقط کودکان نیستند و همه دوستداران آثار خلاقانه هفتم انیمیشن‌ها را هم اندازه آثار رئال جدی می گیرند.

دنباله سازی در سینمای جهان؛ از پاندای کونگ فوکار تا روایت خیالی اسباب بازی

«پاندای کونگ فوکار ۴» (Kung Fu Panda ۴)، قسمت دوم «درون و بیرون» (Inside Out)، پنجمین قسمت از «شرک» (Shrek)، «روایت خیالی اسباب بازی ۵» (Toy Story ۵)، قسمت چهارم «من نفرت انگیز» (Despicable Me)، «فروزن ۳» (Frozen) و قسمت جدید «مرد عنکبوتی در دنیای عنکبوتی» (Spider-Man: Beyond The Spider-Vers) چند نمونه از مهم‌ترین و مورد انتظارترین آثار انیمیشنی هستند که طبق برنامه ریزی های انجام شده قرار است همه آنها در سال جدید میلادی به نمایش درآیند و بسیاری از دوستداران آثار پویانمایی منتظر اکران آنها در سالن های هنر هفتم هستند.

اما جدا از مساله محبوبیت فراوان آثار انیمیشنی و تغییر فاز مخاطبان آن‌ها از کودکان به خانواده‌ها و جدی تر شدن توجه به انیمیشن‌هایی با قصه های مربوط به بزرگسالان، موضوع دیگری که در رابطه به همین آثار مورد انتظار سال دیگر نیز صدق می کند، استفاده درست، دقیق و حرفه ای کمپانی های ساخت انیمیشن از تولیداتی است که انجام می دهند. یک بار دیگر فهرست آثاری که در پاراگراف قبل نوشته شده را تماشا کنید، تمامی این انیمیشن ها دنباله آثاری است که پیش از این پخش شده اند و پس از موفقیت در جلب نظر مخاطبان و منتقدان حالا قسمت های بعدی آنها نیز ساخته شده و آماده اکران هستند. در این فهرست ۲ انیمیشن «شرک» و «روایت خیالی اسباب بازی» با رسیدن به قسمت پنجم به سطحی متفاوت از محبوبیت رسیده اند، اثر سینمایی های سینمایی محبوبی که از نظر سبک و سیاق ساخت و روایت خیالی با هم تفاوت های فراوانی دارند اما قهرمان های دوست داشتنی هر ۲ پروژه باعث شده با گذشت بیش از بیست سال از پخش نخستین قسمت شان، هنوز هم از محبوب ترین شخصیت های آثار خلاقانه هفتم باشند و هنوز هم نامشان اعتبار کافی برای کشاندن مخاطب به سینماها را داشته باشد.

«درون و بیرون» که همین چند روز پیش تریلر قسمت دوم آن منتشر شد نیز اگرچه از نظر سابقه به اندازه دیگر اثر سینمایی های دنباله دار نیست، اما درخشش قسمت اول آن در گیشه و برنده شدن جوایز اصلی بخش انیمیشن در رویدادهای معتبر سینمایی مثل اسکار و گلدن گلوب آن را در زمره موفق‌ترین انیمیشن های پیکسار و دیزنی قرار داد. روایت خیالی متفاوت و نگاه ویژه این انیمیشن که آن را در بخش های دیگر اسکار هم نامزد دریافت جایزه کرده بود، یک بار دیگر طرفداران آن را امیدوار کرده که در قسمت جدید نیز با چنین فضایی همراه خواهند شد.

با نگاهی به تاریخچه ساخت انیمیشن در دنیا و دنباله سازی در این آثار خلاقانه تولیدی می‌بینیم که چند دهه‌ای است که این کار در انیمیشن‌های سینمایی سابقه دارد و اکثر این دنباله‌ها نیز توانستند نمونه‌های موفقی از منابع آبی دربیایند، تا حدی که بسیاری از دوستداران فهرستی از انیمیشن‌های سینمایی خوب تهیه کردند و از سازندگان آن آثار خواستند که دنباله ای هم برای این آثار دوست داشتنی ساخته شود، آثاری همچون «سیاره منازعه» (Treasure Planet)، «زیبای خفته» (Sleeping Beauty)، «پینوکیو» (Pinocchio)، «رتتویی» یا «موش سرآشپز» (Ratatouille) و … که هرکدام در زمان پخش در جذب تماشاگران عملکرد قابل دفاعی داشتند و حقیقتا لیاقت دنباله سازی را دارند.

دنباله سازی در سینمای ایران؛ از کلاه قرمزی تا اخراجی ها

در حالی که سال‌هاست سینمای جهان از ظرفیت‌های دنباله سازی برای آثار محبوب استفاده می‌کند، این قابلیت آن طور که باید و شاید در سینمای ایران مورد استفاده قرار نگرفته و تعداد بسیار کمی از آثار سینمایی ایرانی تاکنون با این ویژگی به اکران درآمدند، اثر سینمایی‌هایی که اکثراً کمدی بودند همچون «اخراجی ها»، «آتش بس»، «تگزاس»، «خوب، بد، جلف» و … که اکثر قریب به اتفاق آنها در قسمت های دوم و سوم ضعیف تر از قسمت اول بودند.

در بین آثار کودک نیز «کلاه قرمزی» محبوب ترین اثری است که دنباله هایی هم برای آن ساخته شد اما دنباله های آن نیز نتواستند به اندازه قسمت اول در جذب نظر مخاطبان و منتقدان موفق عمل کنند. شاید به دلیل همین تجربه های تلخ است که فیلمسازان و تهیه کنندگان آثار مختلف سینمایی سعی می کنند دنباله ای برای آثار محبوب و پرطرفدارشان نسازند.

اولین دنباله سازی برای یک انیمیشن؛ بچه زرنگ ۲ وارد می‌شود

حالا اما اتفاقی ویژه برای انیمیشن ایران رخ داده است و قرار است دنباله‌ای برای پرفروش ترین انیمیشن مطالعات تاریخی سینمای کشورمان ساخته شود. آثار خلاقانه – تولیدی انیمیشن ایران در سال های اخیر عملکرد قابل دفاعی در زمینه ساخت آثار سینمایی داشته است، در طول یکی دو دهه گذشته موفق ترین بخش انیمیشنی ما بخش کوتاه بود که چند مورد از آنها در جشنواره های بین المللی هم با استقبال مواجه شدند، اما حالا چند سالی می شود که انیمیشن ایران در زمینه ساخت آثار سینمایی هم حرف های زیادی برای گفتن دارد و در طول سال، یکی دو انیمیشن بلند در سینماها به اکران در می آیند. در این میان اما یک نام مهم وجود دارد، استودیو آثار خلاقانه پویا که در کارنامه فعالیت هایش چند مورد از مهم ترین اثر سینمایی های سینمایی انیمیشن را تاکنون به اکران رسانده است. اثر سینمایی هایی مثل «شاهزاده روم» و «فیلشاه» که هرکدام در زمان اکران شان اتفاقات ویژه ای را در گیشه رقم زدند و فروش فوق العاده داشتند و آخرین مورد هم انیمیشن «بچه زرنگ» است که همچنان هم روی پرده است و با فروش بیش از ۶۲ میلیارد تومانی توانسته عنوان پرفروش ترین انیمیشن مطالعات تاریخی سینمای ایران را به دست بیاورد.

درخشش خیره کننده «بچه زرنگ» باعث شده تا استودیو آثار خلاقانه پویا دست به کار ویژه ای بزند و دنباله ای برای این اثر ساخت و ساز کند تا این اثر دوست داشتنی عنوان نخستین انیمیشن سینمایی ایرانی که دنباله ای برای آن ساخته شده را نیز به نام خود سند بزند. این اتفاق قطعاً در مسیر پیشرفت تولیدی انیمیشن ایران بسیار اتفاق مثبتی است و اگر «بچه زرنگ ۲» از نظر ساختار و محتوا به خوبی قسمت اول باشد، هم می تواند به نوعی اولین اثر دنباله ای ایرانی باشد که در قسمت جدید افت نکرده و هم می تواند این امیدواری را در دل دیگر انیمیشن سازهای ایرانی به وجود بیاورد که این آثار خلاقانه تولیدی در کشور ما نیز قابلیت رشد دارد و یک اثر سینمایی سینمایی خوش ساخت انیمیشنی می تواند به راحتی جزو پرفروش ترین اثر سینمایی های سال سینمای ایران قرار بگیرد.

چالش‌ها و ویژگی‌های دنباله‌سازی؛ از شناسایی ضعف‌ها تا دشواری شخصیت‌پردازی

ساخت دنباله سازی برای آثار سینمایی چند ویژگی مثبت برای تیم ساخت و ساز دارد، اول اینکه دیگر نیاز نیست شخصیت های اصلی و شناخته شده ای را که در قسمت اول به نمایش گذاشتند بار دیگر معرفی کنند و مخاطب زمانی که روی پرده سینماها همان شخصیت های قبلی را می بیند، به همان اندازه با آنها همراه است و دوستشان دارد. ویژگی دیگر این است که پلات کلی و اصلی روایت خیالی تقریباً مشخص است و تماشاگر تا حدود زیادی با سبک زندگی و دل مشغولی شخصیت ها آشناست و صرفاً یک اتفاق جدید یا چالشی متفاوت در زندگی شخصیت ها به وجود می آید که آن تبدیل می شود به پیرنگ اصلی دنباله های جدید. یا اینکه در دنباله های اثر این فرصت برای تولیدکنندگان وجود دارد که ضعف های احتمالی و ریز موجود در قسمت اول را پوشش دهند و به نقاط قوت کارشان اضافه کنند.

اما در کنار این ویژگی ها که به نظر می رسد کار را برای گروه ساخت و ساز آسان می کند، چالش هایی هم در سر راه سازندگان آثار وجود دارد. چالش هایی همچون این مساله که برای دنباله های اثر خود از آزادی عمل کمتری برخوردار هستند و دیگر به آسانی نمی توانند شخصیت هایی را که در قسمت اول یا دوم به نمایش گذاشته اند، تغییر دهند، چون کوچکترین تفاوتی بین یک شخصیت در ۲ قسمت متفاوت، بازخورد منفی خواهد داشت. از طرف دیگر اگر نکته ای از نظر شخصیت پردازی یا ظاهر کاراکترها مورد پسند تیم ساخت و ساز نباشد، برای از بین بردن یا تغییر آن، کار دشواری دارند، چون آن شخصیت با همان ویژگی هایی که در قسمت اول تعریف شده در ذهن مخاطب جا گرفته و تغییر آن کار بسیار دشواری است.

حالا باید منتظر ماند و دید قسمت دوم «بچه زرنگ» با این فرصت ها و چالش هایی که دارد چطور از منابع آبی درمی آید. شکی در این نیست که اگر «بچه زرنگ ۲» بتواند عملکردی به خوبی قسمت اول خود داشته باشد، یک جریان ویژه و امیدوارکننده در سینمای ایران به وجود آورده و باعث می شود همه دوستداران هنر هفتم نام این مجموعه را به عنوان یک نمونه خوب در زمینه دنباله سازی به خاطر بسپارند.

بسیاری از آثار انیمیشنی ها حالا پایه اصلی و پرقدرت گیشه سینماها تبدیل شده اند. انیمیشن ها هم حاوی طرفدارانی از همه دسته ها هستند. انیمیشن ها دارای دنباله های مورد انتظاری مثل «پاندای کونگ فوکار ۴»، «درون و بیرون»، و «روایت خیالی اسباب بازی ۵» هستند. در این دنیا، دنباله سازی معمولا بهتر از ابتدا برقرار است و شخصیت ها معرفی شده تغییر نمی کنند. اما در عین حال، دنباله سازی نیز چالش های خاص خود را دارد که باید مدنظر قرار گیرد. اثر انیمیشنی «بچه زرنگ» اولین انیمیشن ایرانی است که دنباله ای برای آن ساخته می شود. این اتفاق امیدوارانه به پیشرفت تولیدی انیمیشن ایران کمک خواهد کرد و اگر به خوبی عمل کند، می تواند یکی از پرفروش ترین انیمیشن های سینمای ایران باشد.