وقتی برگمان با نور روایت خیالی می‌گوید: شکل‌گیری «نور زمستانی» با شکل
0 نظر
در برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران، اثر سینمایی سینمایی “نور زمستانی” به کارگردانی اینگمار برگمان نمایش داده شد. پس از نمایش اثر سینمایی، برگزار شدن نشست نقد و بررسی با حضور شهرام اشرف ابیانه، منتقد هنر هفتم. اشرف ابیانه در این نشست ابراز خوشحالی کرد که فیلمی از برگمان را دیده و به چنین فیلمسازی تماشا داده شده است. وی اظهار کرد که با کارهای برگمان آشنا است و به عنوان معلم معنوی خود در نظر می‌گیرد. اشرف ابیانه به اهمیت ابعاد متعدد هنری برگمان اشاره کرده و تأکید کرده است که او در زمینه هنر هفتم، صحنه نمایش و نوشتن فعالیت داشته است. اشرف ابیانه همچنین به بررسی محتوای دینی در اثر سینمایی “نور زمستانی” پرداخته و بیان کرده است که در این اثر سینمایی تصاویری حول موضوع اعتقاد به خدا و شک در او پرداخته شده است. در نهایت، اشرف ابیانه به کاربرد نور طبیعی در اثر سینمایی و قدرت بیانی آن اشاره کرده و اهمیت آن را بیان کرد.
به گزارش دیجیاتور به نقل از روابط‌عمومی خانه هنرمندان ایران، پانصد و هفتاد و سومین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران دوشنبه ۹ بهمن ۱۴۰۲ به نمایش نسخه مرمت‌شده اثر سینمایی سینمایی «نور زمستانی» به کارگردانی اینگمار برگمان محصول ۱۹۶۱ اختصاص داشت. پس از نمایش این اثر سینمایی، نشست نقد و بررسی آن با حضور شهرام اشرف ابیانه منتقد هنر هفتم برگزار شد.
شهرام اشرف‌ابیانه در این نشست گفت: خیلی خوشحالم که با شما فیلمی از برگمان را دیدم. این برای من و همه برگمان‌دوست‌ها اتفاق بزرگی است. شخصا بسیار کارهای برگمان را دوست دارم؛ ۳۲ سال است که سینمای او را دنبال می‌کنم و باید بگویم که معلم معنوی من است. اولین بار که دیدم در همین ایران به برگمان حمله کرده و او را شیاد خطاب می‌کنند؛ بسیار تعجب کردم، زیرا سینمای درخشانی دارد.
وی با بیان این‌که برگمان ۲ دوره کاری دارد، توضیح داد: دوره کلاسیک در دهه ۵۰ که در آن اثر سینمایی‌هایی چون «توت‌فرنگی‌های وحشی» را ساخته است و دوره مدرن که از ۱۹۶۱ و با اثر سینمایی «همچون در یک آینه» شروع میشود و با دو اثر سینمایی دیگر، سه‌گانه مدرن او را شکل می‌دهد. اثر سینمایی «نور زمستانی» که امروز دیدیم، دومین اثر سینمایی از این سه گانه است. مخالفان او که بعضا آدم‌های باسوادی هم هستند، می‌گویند اسلوب سینمایی که او راه انداخته تقلیدشده از موج نوی سینمای فرانسه بوده است. منظورشان این بوده که برگمان با تاثیر از موج نو سینمای فرانسه، خواسته خودش را نجات دهد. در صورتی که آنها به این دقت نمی‌کنند که برگمان هنرمندی چند وجهی است. به عنوان مثال او علاوه بر فعالیت در هنر هفتم، در صحنه نمایش سوئد بسیار فعال بوده و دوره‌ای طولانی ریاست صحنه نمایش سلطنتی استکهلم را برعهده داشته و در حوزه نوشتن کارهای بسیاری انجام داده است.
این منتقد هنر هفتم بیان کرد: برگمان آدم مذهبی نیست اما چون پدرِ کشیشِ سختگیری داشته است، قوانین خانه پدر، روی او تاثیر گذاشته و دچار شک اگزیستانسیالیستی شده است که در این اثر نیز وجود دارد. یعنی شاید در مورد مقوله خدا صراحتاً چیزی درباره باور خود نگوید، اما انگار پرداختن به این موضوع او را رها نمی‌کند. در سه‌گانه دوره مدرن برگمان که با اثر سینمایی «همچون در یک آینه» شروع میشود، ما روایت خیالی خدا طرفیم. «همچون در یک آینه» روایت خیالی دختری را روایت می‌کند که از آسایشگاه روانی برگشته و منتظر دیدن خداست.
اشرف‌ابیانه گفت: خیلی جالب است که در آنجا خدا در یکی از زیباترین و عجیب‌ترین صحنه‌های مطالعات تاریخی هنر هفتم در قالب یک عنکبوت برای او ظاهر میشود. چنین درک و دریافتی از مقوله‌ای چون صحبت با خدا بسیار عجیب است. او با این کار عمقی به مسایل مذهبی می‌دهد که هیچ فیلمساز مذهبی تا آن زمان نتوانسته این کار را بکند. اثر سینمایی‌های او بیشتر از هر فیلمساز مذهبی تاثیرگذار است. در اثر سینمایی دوم این سه‌گانه که «نور زمستانی» باشد، لحظه‌ای اتفاق می‌افتد که انگار کل بنای آن اثر سینمایی بر این اساس شکل گرفته است، لحظه‌ای که ما در قهرمان روایت خیالی شک می‌بینیم. این اثر سینمایی مهم است چون آن لحظه‌ای که مسیح شک می‌کند را تصویر کرده است. در واقع اثر سینمایی نور زمستانی روی این سنگ بنا شکل می‌گیرد.
وی اظهار کرد: ایده اثر سینمایی «نور زمستانی» از آنجا شکل می‌گیرد که برگمان در نقطه دورافتاده‌ای از همه دور افتاده و در حال زندگی و نگارش شاهکارهایش است. خودش می‌گوید در زمان نگارش فیلمنامه پایانی برای آن نداشتم و نمی‌دانستم قصه را چطور ببندم اما در نهایت قصه با اتفاقی که برای خودش رخ می‌دهد پایان می‌یابد. او با پدرش وارد یکی از کلیساهای محلی میشود که آن‌چنان رونقی نداشته و افراد زیادی در آن حاضر نیستند. آنها منتظر کشیش هستند که دیر کرده است. کشیش با شرایط بیماری وارد میشود و می‌گوید به دلیل این‌که اوضاع مساعدی ندارد مراسم را مختصر برگزار می‌کند و به پشت جایگاه می‌رود. پدر برگمان که کشیش متعصبی بوده است، به آن پشت رفته و زمان طولانی را با او خشمگینانه نجوا می‌کند.
این منتقد هنر هفتم عنوان کرد: در این اثر سینمایی هنر صوتی نداریم و همه‌چیز سرد است اما لحظات درخشانی را می‌بینیم که با نور شکل گرفته است. برگمان در دوره‌ای روی تمام ابزار سینمایی مطالعه کرده و تلاش می‌کند تا نسبت به هر آنچه در هنر هفتم است، اِشراف پیدا کند. به این ترتیب تبدیل به سینماگر مولف میشود که از همه اجزای سینمایی برای بیان آنچه می‌خواهد بیان کند، استفاده می‌کند. در اثر سینمایی نور زمستانی با فیلمبردار خود صحبت کرده و ایده‌هایی که در رابطه با نور دارد را با او در میان می‌گذارد. فیلمبردار او ماه‌ها در کلیساهای مختلف می‌گردد و مطالعه نوری می‌کند تا به این چیزی که دیدیم برسد. به صورتی که در این اثر سینمایی از نور طبیعی استفاده شده است.
اشرف‌ابیانه گفت: در اثر سینمایی شخصیت‌ها به دنبال نوری هستند که می‌تواند نماد خدا باشد، خدایی که وجود دارد اما ارتباط خود را با آنها قطع کرده است. برگمان همه این موارد را با نقاشی نور به ما می‌رساند. در واقع فضا با نور ساخته شده و قصه با نور گفته میشود. اتفاقی که بیش از پیش به جذابیت این اثر اضافه کرده است.
نشست نقد اثر سینمایی “نور زمستانی” برگزار شد. شهرام اشرف ابیانه شاعر و منتقد هنر هفتم در این نشست حضور داشت. او با تمجید و تحسین از برگمان و آثارش صحبت کرد. اشرف ابیانه به برگمان هنرمند چند وجهی و بزرگی توصیف کرد و تأثیرگذاری اثر سینمایی‌هایش را بر هنر هفتم بیان کرد. همچنین توضیح داد که برگمان دو دوره کاری دارد، دوره کلاسیک و دوره مدرن. او همچنین به این اشتباه که بعضی افراد کارهای برگمان را تقلید از موج نو سینمای فرانسه می‌دانند، اشاره کرد و بیان کرد که برگمان هنرمندی با استعداد و خلاق است و سبک خودش را دارد. اشرف ابیانه در ادامه به ایده هنری و ارتباط آن با مقوله خدا در اثر سینمایی “نور زمستانی” اشاره کرد و تأکید کرد که این اثر سینمایی بر استفاده مناسب از نور طبیعی تمرکز دارد و از نوری که می‌تواند نماد خدا باشد، استفاده می‌کند. اشرف ابیانه به عنوان قسمتی از سه‌گانه مدرن برگمان، اثر سینمایی “نور زمستانی” را بسیار مهم توصیف کرده و تأکید کرد که در این اثر سینمایی لحظه‌ای رخ می‌دهد که قهرمان روایت خیالی شک می‌کند و این لحظه مسیح شک می‌کند را تصویر می‌کند. او همچنین به اهمیت استفاده مناسب از نور در اثر سینمایی “نور زمستانی” اشاره کرد و گفت که این اثر سینمایی با استفاده از نور، فضا را ساخته و قصه را با آن گفته است.