آیا زندگی اثر خلاق خود یا حقوق نویسنده تخریب شده است؟

در نقد اثر سینمایی “دست ناپیدا”، نویسنده مخاطب را با نقد قوی از ضعف های روایت خیالی، بازیگری و بیان کلیشه‌های جنگی در این اثر سینمایی آشنا می‌کند. او به برخی از صحنه‌ها و ایده‌های اثر سینمایی اشاره کرده و ادعا کرده که اثر سینمایی بیشتر از نام برخی از افراد به دنبال جذب برنامه‌ریزی مالی برای تهیه آن است. به نظر نویسنده، ادعای عدم ارتباط اثر سینمایی با اثر ادبی “حوض خون” تحت شباهت‌های غیرقابل انکار این دو اثر، ناسازگار بوده و ادعای تهیه‌کننده اثر سینمایی در این زمینه درست نیست.

دیجیاتور-گروه آثار خلاقانه-مجید اسطیری؛ اگر از ضعف روایت خیالی گویی، بازیگری و بیان کلیشه‌ شده دهه شصتی سینمای منازعه در اثر سینمایی «دست ناپیدا» چشم پوشی کنیم، محال است بتوانیم از بی توجهی کارگردان و تهیه کننده به حقوق نویسنده و ناشر اثر ادبی «حوض خون» بی تفاوت بگذریم. همان اوایل اثر سینمایی، مخاطب متوجه می‌شود، قرار است به همراه دختر عکاس که قهرمان روایت خیالی است، تا پایان در رختشوی‌خانه پشت جبهه بماند. با دیدن اولین سکانس از تلاش زنان برای شستن و رفو کردن لباس رزمندگان، مخاطب به یاد اثر ادبی «حوض خون» می‌افتد و گمان می‌کند اثر سینمایی قراراست ادای احترامی به این زنان مجاهد فراموش شده بکند و زود از آن فضا خارج شود. مخصوصا که دختر عکاس مدام در تلاش برای برگشتن به خط مقدم است و ظاهرا هنوز متوجه زیبایی عرفانی کار زنان رختشوی‌خانه نشده است تا نگاتیوهایش را خرج آنان کند.

اما هرچه می‌گذرد ما با تعجب درمی‌یابیم که قرار نیست روایت خیالی راهی به بیرون از این محیط پیدا کند و تمام اثر سینمایی همین‌جا خواهد گذشت. صحنه‌های هرچه بیشتر و بیشتری درباره شستن لباس‌های غرق خون رزمندگان و بسیجیان خواهیم دید و مطمئن می‌شویم که اثر سینمایی اقتباسی از اثر ادبی ارزشمند «حوض خون» است.

«حوض خون» آدرسی برای جذب برنامه‌ریزی مالی!

اما عجیب اینجاست که انسیه شاه‌حسینی گفته‌است این فیلمنامه را بر اساس خاطرات خودش نوشته‌است! در نشست خبری پس از نمایش اثر سینمایی، سوالات زیادی به شباهت غیرقابل انکار اثر سینمایی به اثر ادبی «حوض خون» اشاره داشت اما شاه حسینی باز هم بر ادعای خود مبنی بر اینکه اثر سینمایی بر اساس خاطرات خودش شکل گرفته و فقط گوشه‌هایی از آن برگرفته از اثر ادبی «حوض خون» است پافشاری کرد.

در کمال تعجب، سید سعید سیدزاده تهیه کننده اثر سینمایی، در جواب خبرنگار دیجیاتور که از چند و چون توافق حقوقی با نویسنده و ناشر اثر ادبی «حوض خون» «زمانی که این فیلمنامه نوشته شد ربطی به حوض خون نداشت اما آوردن نام حوض خون یک آدرس بود برای اینکه بشود دیگران را درباره موضوع فیلمنامه توجیه کرد و ما از آن استفاده می‌کردیم. ما در اندیمشک با نویسنده و محققان اثر ادبی جلسه داشتیم و آنها آرزو کردند که این اثر سینمایی که به موضوع مشابهی می‌پردازد سربلند باشد. پس نیازی به توافق حقوقی با نویسنده و ناشر نبوده است!» وقتی این پاسخ مورد اعتراض جمع خبرنگاران قرار گرفت و خبرنگاری در این زمینه گفت؛ «خانم میرعالی نویسنده اثر ادبی «حوض خون» همین الان ابراز ناخرسندی کرده اند!» سیدزاده پاسخ داد؛ «من با نویسنده تماس می‌گیرم و جواب ایشان را می‌دهم!»

شنیدن چنین پاسخی در نشستی که عوامل اثر سینمایی باید پاسخگوی خبرنگاران به عنوان نمایندگان افکار عمومی باشند مایه حیرت است. از طرف دیگر سیدزاده عنوان کرد هزینه این اثر سینمایی سنگین بوده‌ و پرداخت آن در وسع یک نهاد نبوده‌است بنابراین ناچار شدیم از مشارکت چند نهاد استفاده کنیم. علیرغم این ادعای تهیه‌کننده اثر سینمایی، ظاهر اثر سینمایی نشان می‌دهد به عنوان یک اثر سینمایی دفاع مقدس، با اثری ساده و ساکن و کم خرج روبه‌رو هستیم. گویا استفاده از نام «حوض خون» به تهیه کننده کمک کرده است از نهادهای مختلف به جذب برنامه‌ریزی مالی برای اثر سینمایی بپردازد.

اثر سینمایی دست ناپیدا شبیه به اثر ادبی “حوض خون” است اما نویسنده و ناشر اثر ادبی ناخرسندی خود را ابراز کرده و هزینه اثر سینمایی سنگین بوده و از جذب برنامه‌ریزی مالی برای اثر سینمایی به نهادهای مختلف استفاده شده است.